Stadsdelen, integratie en dienstverlening

Stadsdelen

Participatie staat centraal
In 2022 wordt verder gewerkt aan het verbeteren van de participatie. We gaan in 2022 verder aan de slag met;

•  Wensen en behoeften van bewoners staan centraal in de verbetering van de sociale en fysieke

leefbaarheid van de wijk;

•  Bewoners krijgen meer invloed op de besteding van (wijk)budgetten;
•  Bewonersorganisaties en maatschappelijke initiatieven worden integraal ondersteund;
•  Bewoners ervaren de samenwerking met de gemeente als transparant en effectief;
•  Bewoners krijgen meer en toegesneden online mogelijkheden om te participeren;
•  Bewoners krijgen meer invloed op de agenda voor hun wijk;
•  Bewoners krijgen meer invloed binnen ruimtelijke ontwikkelingen.

De stadsdelen hebben dagelijks contact met bewoners, bedrijven en instellingen. Ze zijn erop gericht om actief met bewoners, bedrijven en instellingen de sociale en fysieke leefbaarheid in de wijken te versterken. De stadsdeelorganisatie speelt snel en flexibel in op actuele ontwikkelingen op wijkniveau. De stadsdeelorganisatie is ook verantwoordelijk voor de aansturing van de organisaties en de activiteiten op het gebied van welzijn en leefbaarheid. De stadsdeelorganisatie speelt een belangrijke rol bij de informatievoorziening op wijkniveau. De verbinding tussen het stadhuis en de wijk (waar beleid wordt uitgevoerd) moet beter.  Ambtenaren moeten vaker in de wijk kunnen werken zodat ze problemen ter plekke op kunnen lossen. Dit versterkt de wisselwerking met bewoners en biedt kansen om beleid en uitvoering dichter bij elkaar te brengen Wij willen daarnaast Hagenaars zo veel mogelijk actief betrekken bij beslissingen die van invloed zijn op hun woon-, werk- en leefomgeving.

De Haagse samenleving kenmerkt zich door een grote diversiteit. We koesteren de verschillen tussen
buurten, dat maakt de stad levendig. De ervaringen van de afgelopen jaren op het gebied van
burgerparticipatie hebben ons geleerd dat er veel wijken zijn in Den Haag waar het goed mee gaat. Er wonen over het algemeen mensen die hun leven prima op orde hebben en die in belangrijke mate zelfredzaam zijn. In die wijken dient de gemeente, als het gaat om burgerparticipatie en bewonersinitiatieven, een meer faciliterende rol op zich te nemen. Niet in elke wijk gaat het goed. In een aantal buurten en wijken in de stad is sprake van stagnatie of zelfs van achteruitgang. De oorzaken zijn divers, het kan gaan om eenzijdige bevolkingssamenstelling, achterstallig onderhoud in woningbestand of openbare ruimte, een groot aantal mensen in de buurt met sociale of psychische problemen, gevoelens van onveiligheid en onbehagen, soms gaat het ook om uitsluiting van medebewoners. Het gaat vaak om een samenloop van diverse problemen die maakt dat een buurt niet tot bloei komt (onderzoek ‘prettig wonen’, Urban Data Centre en de leefbaarheidscirkels). Het sociale cement en het gevoel van gemeenschappelijkheid brokkelt af. Mensen zijn meer op zichzelf en zijn met elkaar minder goed in staat om de sociale en fysieke leefbaarheid van de wijk onder de aandacht te brengen van de juiste instanties. Op dergelijke plaatsen in de stad is het noodzakelijk om een gezamenlijke aanpak van de gemeente, samen met de bewoners en andere partijen zoals corporaties, wijkorganisaties, zorg- en welzijnsinstellingen en (sociaal) ondernemers te organiseren.

 Wijkagenda’s staan aan de basis van het gebiedsgericht werken. In de wijkagenda’s zijn de prioritaire thema’s van en voor de wijk voor vier jaar opgenomen. Wijkagenda’s maken we voor elke wijk op basis van een goede samenwerking met bewoners en we voeren deze samen uit. De wijkagenda wordt opgesteld op basis van een wijkprofiel waarin de data over de wijk bij elkaar komen en zijn geanalyseerd. Gezamenlijk wordt bepaald wat de gewenste situatie is over vier jaar en welke thema’s hieruit voortvloeien. De wijkagenda’s vormen tevens input voor een jaarlijks Handhavingsprogramma en opdracht aan de welzijnsinstellingen en legt een verbinding met de Energietransitie, zorg en welzijn (Haagse tafels) en de omgevingsplannen. De eerste 16 wijkagenda’s zijn opgeleverd. Tot en met 2023 volgen, in cycli van telkens ongeveer 10 wijken, de overige wijken.

Wijkbudgetten: Nadat in 2021 in nog meer wijken het wijkbudget is ingezet om op een effectieve
manier plannen van bewoners te verzamelen, budget te verdelen en een winnend plan uit te voeren gaan we daar in 2022 mee door. De digitale tool die hiervoor is ontwikkeld geeft bewoners concrete invloed en er ontstaat meer ruimte voor het financieel ondersteunen van kleinschalige wijkinitiatieven. De wijkbudgetten zijn een mooi instrument wat inmiddels zijn resultaat heeft bewezen in het stimuleren van sociale cohesie. In 2022 wordt dit instrument nog verder uitgerold.
De gemeente wil de kwaliteit van participatie in Den Haag verhogen. Het coalitieakkoord ‘Samen voor de Stad’ staat vol met ambities met betrekking tot participatie. Deze ambities zijn vertaald naar het programma Haags Samenspel waarover in december 2020 een raadsmededeling (RIS306921) is opgesteld. Bij de gemeente staat het onderwerp hoog op de agenda getuige de vele moties die zijn ingediend en de recente oprichting van de raadswerkgroep participatie & democratie. Uit de stad ontvangen we ook veel signalen, bijvoorbeeld van bewonersorganisaties in de vier grote gebiedsontwikkelingen, dat participatieprocessen niet goed verlopen. In het hoofdstuk ‘democratische participatie’ van De Staat van de Stad (RIS305530) worden deze signalen ondersteund met kwantitatieve cijfers. Zo vindt voor alle beleidsonderwerpen telkens minder dan 20% van de inwoners dat er voldoende inspraakmogelijkheden zijn. Ook heeft minder dan 50% van de inwoners het idee mee te kunnen praten of te denken over de plannen in hun wijk of buurt. Deze percentages liggen in Laak en Escamp rond de 40%.
De gemeente heeft daarom bij deze begroting extra middelen (€ 3,675 mln.) beschikbaar gesteld voor het versterken van de regie op participatie bij fysiek-ruimtelijke projecten, waarvan € 0,2 mln. is bestemd voor Haags Samenspel, € 0,2 mln. voor de democratiseringsagenda en € 0,2 mln. voor het Platform Stad.

In 2022 werken we verder aan de hand van een groot aantal Haagse participatieprojecten aan het samenspel tussen inwoners, raadsleden, college en ambtenaren. Al doende leren we en ontwikkelen we een ‘Haagse werkwijze’. En richten we ons op het professionaliseren van de participatie (medewerkers) en inrichten van een efficiënte participatie infrastructuur. We willen toewerken naar nieuwe verordening op participatie, waarin we afspraken vastleggen. We investeren specifiek in gebieden waar die ‘betere participatie’ hard nodig is: de gebiedsontwikkelingen Binckhorst, Zuidwest, HS/Laakhavens en CS/LvN. Daarnaast investeren we in een aantal democratische experimenten om ook de ambitie van ‘innovatieve participatie’ concreet te maken, zoals een tweetal pilots met burgerfora en het doorontwikkelen van het concept 'Right To Challenge'.

 
Den Haag wil eigen initiatief van Hagenaars stimuleren om de veiligheid in de stad te verbeteren. Kern van de aanpak is preventie, vroegtijdige signalering en actief op bewoners en ondernemers afstappen om hulp en ondersteuning te bieden. De bewonersinitiatieven op het gebied van veiligheid vervullen hierbij een sleutelrol. De inzet is erop gericht om het aantal bewonersinitiatieven veiligheid minimaal op hetzelfde niveau te houden en waar mogelijk uit te breiden. Ook gaan we verder met het scholingsprogramma voor vrijwilligers. De gemeente gaat steeds vernieuwender te werk in haar pogingen om bewoners te bereiken, te betrekken en te faciliteren.

De gemeente stimuleert duurzaamheid door bewoners te inspireren, te begeleiden en te koppelen aan het bedrijfsleven, bij voorkeur in Den Haag. We organiseren bijeenkomsten die helpen om van ideeën uitvoerbare projecten te maken. We verbinden groepen om advies en kennis uit te wisselen. Goed lopende initiatieven geven we een plek in het Haagse duurzaamheidsnetwerk. Steeds meer Haagse inwoners en ondernemers willen zich inzetten voor duurzame energie.
We werken mee aan het traject om te komen tot wijken waarbij de gebouwen via schone energie in warmte worden voorzien en woningen worden verduurzaamd. We informeren hierbij de bewoners en bedrijven optimaal en stimuleren ze mee te doen aan dit proces.

Ook stimuleren wij het bedrijfsleven om te verduurzamen, bijvoorbeeld door het aanbieden van een gratis energiescan die laat zien hoe ze snel kunnen besparen op hun energierekening en die algemene tips geeft voor een duurzamere bedrijfsvoering. In duurzaamheidskringen voor hotels, zorginstellingen, buurthuizen, strandpaviljoens en evenementen proberen we met elkaar o.a. CO2-uitstoot terug te dringen en plasticverbruik te verminderen.

De aanpak van plak- en kladvandalisme gebeurt door het Meldpunt Graffiti. Er zijn 5 sporen: het
verwijderen van graffiti op objecten in de openbare ruimte en particuliere panden, samenwerken met
grooteigenaren, educatie en voorlichting, het ontwikkelen en beheren van legale graffitilocaties en het
bestrijden van illegale plak. Met de graffiti-schoonmaakregeling wordt graffiti op particuliere panden gratis verwijderd (inclusief aangifte bij de politie). Er zijn bijna 7.000 panden ingeschreven. De laatste jaren wordt steeds meer aandacht besteed aan het mogelijk maken van legale muurschilderingen. Street Art dient twee doelen: illegale graffiti en wildplak voorkomen en de stad aantrekkelijker maken.

Den Haag streeft er naar dat de buitenruimte behalve schoon, heel en veilig ook prettig is om te verblijven. Hagenaars willen goed begaanbare stoepen en wegen, leuke plekken om te zitten en geen vervuiling door zwerfvuil. Met onze gebiedsgerichte aanpak vanuit de stadsdeelorganisaties streven we ernaar ook in 2021 dat elke wijk krijgt wat nodig is.
Aan de hand van eigen inspecties en meldingen van bewoners laten we kleine reparaties uitvoeren aan de bestrating en het asfalt. Na graafwerkzaamheden en het opbreken van de bestrating, bijvoorbeeld door nutsbedrijven voor het vervangen van hun kabels en leidingen, controleren we of de bestrating weer netjes en veilig is hersteld.

Straatmeubilair zorgt ervoor dat Hagenaars elkaar in de openbare ruimte kunnen treffen. We brengen in 8 wijken het straatmeubilair en de direct omliggende openbare ruimte op orde. In de stadsdelen Centrum en Haagse Hout is er extra aandacht voor het beheer van het binnenstadgebied, de omgeving van het Centraal Station en het Beatrixkwartier op Hofstadniveau. Dat geldt ook voor de maatregelen in het kader van Den Haag Regeringsstad, de participatie in beveiligingsmaatregelen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, het Koninklijk Huis, de ambassades, Prinsjesdag en de Veteranendag.

Vanuit de ‘keten op schoon’ werken alle stadsdelen mee aan het realiseren van een schone stad, conform het Programma voor een Schone Stad 2021-2022. Het vuil dat toch op straat zwerft, wordt opgeveegd. Per stadsdeel bepalen we in overleg met alle betrokken ketenpartners (beheerders, uitvoerders, handhavers) hoe het meest effectief kan worden schoongemaakt. Waar problemen zijn, maken we intensiever schoon. Dat combineren we met gerichte handhaving, goede communicatie en allerlei participatieactiviteiten.

Extra aandacht is er via de opruimestafette, de opruimchallenge in de zomer en door feestdagen te koppelen aan het thema schoon. Structureel worden projecten uitgevoerd in de stadsdelen over de thema’s: gedumpt afval bij ondergrondse afvalcontainers, gedumpt voedsel, hondenpoep, zwerfafval en de kerstbomeninzameling. Bewoners, ondernemers en bezoekers worden zoveel mogelijk aangesproken op hun gedrag. De campagne ‘schoon doen we gewoon’ start met een stedelijke schoonmaakdag, de ‘Haagse Poetsdag’.

De stadsdelen zorgen ook voor het plaatsen en repareren van afvalbakken en het laten opruimen van oliesporen op de weg (veelal als gevolg van verkeersongevallen). Analoog aan de landelijke trend wordt Den Haag in toenemende mate geconfronteerd met illegale dumpingen in de openbare ruimte van emballages met onbekende chemische inhoud, naar verwachting afval, afkomstig van het produceren van synthetische drugs. Voor de opruimkosten is geen afzonderlijk budget beschikbaar; waar mogelijk worden de kosten op de overtreders verhaald.

De stadsdelen Loosduinen en Scheveningen beheren ook in 2022 het Haagse strand. Zij zorgen voor het onderhoud van de toegangen tot het strand, zoals trappen en op- en afritten en het aanbrengen van borden. Ook zorgen ze voor het volgens Delflands Keur onderhouden van de afrastering langs de voet van de duinen en de op- en afritten. Daarnaast houden zij toezicht bij de opbouw, exploitatie en het afbreken van de strandpaviljoens en de nutsvoorzieningen (elektra, water en riolering) en voeren ze regie op het schoonmaken van het strand en het plaatsen van de afvalbakken. Verder onderhouden zij de contacten met de strandpaviljoenhouders en adviseren ze over aangevraagde evenementen.

De stadsdelen streven ook in 2022 naar gezond, veilig en netjes verzorgd openbaar groen voor bewoners en bezoekers van de stad. Dit vergt goed onderhoud en beheer. Om het kwaliteitsniveau in de hele stad te bevorderen, is er een uniform (meerjarig) onderhoudsbestek voor het wijk- en buurtgroen voor de gehele stad, inclusief bestekken voor het maaien van gazons en het snoeien van hagen. Ook zorgen de stadsdelen voor het maaien van de oevers langs het Haagse binnenwater. Extra aandachtspunt voor dit jaar is het voorkomen van ganzenoverlast en het bestrijden van de eikenprocessierups.

Voor de kwaliteitsverbetering van het wijk- en buurtgroen is jaarlijks extra budget beschikbaar. De locaties waarop deze middelen worden ingezet, komen tot stand op basis van wensen van buurtbewoners, de wijkuitvoeringsplannen, de nulmetingen van de technische kwaliteit van de beplanting in de wijken en de wijkvisies. Criteria voor het toewijzen van de middelen zijn: participatie, sociale veiligheid en het neutraal houden van de beheerkosten. De projecten richten zich met name op versleten en sociaal onveilige groenvoorzieningen, maar ook op mogelijkheden om werk met werk te maken en mogelijkheden voor het onderhoud door de buurt.

Ten opzichte van Nederland wonen er in Den Haag relatief meer jonge kinderen onder de 5 jaar en meer
jongeren. In 2022 telt Den Haag ruim 119.000 kinderen van 0 tot en met 18 jaar (een toename van bijna
4%). De buitenruimte is bij uitstek het domein voor spelende kinderen. Dit betekent dat de gemeente in
haar ruimtelijke plannen expliciet rekening dient te houden met speel-, sportieve- en verblijfruimtes voor kinderen. Ondanks dat er sprake is van een beeldschermgeneratie, spelen kinderen in de zomer in Den Haag4 à 5 keer per week buiten. In de winter doen ze dat ruim 2 keer per week. De groei van kinderen en die van speelvoorzieningen moeten gelijk opgaan. Anders ontstaat te grote druk op verder weg gelegen bestaande speelvoorzieningen. Die speelplekken worden dan intensiever gebruikt dan waar ze voor gemaakt zijn. Dat veroorzaakt overlast, irritatie en intolerantie. Zichtbaar spelende kinderen geven een stad een toegankelijke & vitale uitstraling. Ook zien we de grens tussen sporten, bewegen en spelen in de buitenruimte vervagen. Steeds meer inwoners sporten en bewegen in de buitenruimte.

Het kwalitatief op orde houden van de speelvoorzieningen vindt plaats binnen de hiervoor beschikbaar
gestelde reguliere beheermiddelen. Alle speelvoorzieningen worden gelijkwaardig onderhouden en beheerd. Ouders, verzorgers, gebruikers en de buurt leveren ook een participatieve (en vrijwillige) bijdrage aan het op orde houden van een kwalitatief goed en uitdagend speelvoorzieningenniveau. Dit doen zij door bijvoorbeeld het sleutelbeheer op zich te nemen, meldingen te doen van kapotte speeltoestellen, mee te helpen bij activiteiten rondom buitenspelen, mee te doen met schoonmaakacties rondom en op speelplekken enzovoorts. Daarnaast controleert de gemeente viermaal per jaar alle speelplekken op veiligheid en functionaliteit.

Samen met kinderen en omwonenden kijken we hoe we de buitenruimte het beste kunnen ontwikkelen en waar mogelijk uitdagende speellocaties in de stad kunnen creëren. Immers bewoners en partners van de wijk weten wat er speelt in de wijk. Door gezamenlijk (stadsdeel, bewoners en partners) prioriteiten te bepalen, wordt de betrokkenheid in de wijk vergroot. Deze participatie kan zich ook uitstrekken naar de keuze voor inrichting van een speelplek. Voor dit laatste wordt ook gebruik gemaakt van moderne e-participatiemiddelen, zoals de budgetschuif en het moodboard. Daarnaast werken we samen met bewoners ,gebruikers en samenwerkingspartners om, verspreid over de stad, speelplekken in te richten  als samenspeelplekken. Dit zijn speelplekken waar kinderen met èn zonder beperking onbelemmerd kunnen samen spelen.   

Het stadsdeel pakt kleine zaken aan in de buitenruimte: herinrichtingen of aanpassingen aan de infrastructuur. Vaak gebeurt dit op verzoek van bewoners. Het stadsdeel toetst de plannen aan de gemeentelijke richtlijnen. De gemeente heeft als beheerder van de openbare ruimte, de wettelijke taak zorg te dragen voor de veiligheid en bruikbaarheid van deze openbare ruimte (de zorgplicht). De gemeente is derhalve wettelijk verantwoordelijk voor beheer en onderhoud van de verkeersborden en de belijning op het wegdek.

De gemeente heeft veel vertrouwen in de Haagse kracht. We stimuleren het oplossen van kleine leefbaarheidsproblemen en het pakken van sociale verantwoordelijkheid in de wijken door bewoners.
We zetten daarom stevig in op het ondersteunen van bewonersorganisaties en de kracht van bewoners.

De gemeente wil initiatieven van bewoners mogelijk maken. Jaarlijks geven de stadsdeelorganisaties subsidie aan zo’n 1.000 initiatieven via de regeling Leefbaarheid en bewonersparticipatie. Ook worden diverse werkzaamheden in de buitenruimte uit dit budget betaald. Met het budget stimuleren we in 2022 bewoners om met mooie ideeën, projecten en activiteiten te komen voor hun buurt en leefomgeving. Het gaat om activiteiten waarbij de bewoners zelf een actieve rol hebben. Zoals buurtactiviteiten om de sociale cohesie te verbeteren, kinderactiviteiten die bewoners zelf organiseren, schoonmaakacties, activiteiten van bewonersorganisaties, ontmoetingsactiviteiten om verschillende bewonersgroepen met elkaar in contact te brengen, ontmoetingsactiviteiten voor ouderen, het plaatsen van hanging baskets die worden onderhouden door bewoners of ondernemers en nog veel meer. Het stadsdeel helpt hen daarbij.

Bewonersorganisaties zijn belangrijke gesprekspartners van de gemeente bij het vormgeven en invullen van beleid voor de wijken. In 2021 is, in overleg met vertegenwoordigers van de Haagse bewonersorganisaties, een nieuw beleidskader opgesteld Dit nieuwe kader geeft duidelijker aan welke rol we van bewonersorganisaties verwachten, welke voorwaarden we stellen ten aanzien van democratisch functioneren en welke middelen we beschikbaar stellen. Ook stimuleren we bewonersorganisaties om te vernieuwen op het gebied van communicatie en interactie met bewoners en andere partners uit de wijk. We faciliteren ze daartoe.

Daarnaast is het belangrijk ook andere groepen te spreken. Bewonersorganisaties zijn immers niet de enige spreekbuis van de wijk: er zijn ook bewonerscommissies, milieugroepen, bewonersgroepen, verenigingen van eigenaren, straatvertegenwoordigers, ondernemers- en winkeliersverenigingen en vele andere groepen. De stadsdelen gaan in 2022 onverminderd door met het stimuleren en ondersteunen van nieuwe activiteiten van deze groepen.

De gemeente wil in samenwerking met de bewoners kleinschalige projecten uitvoeren in de buitenruimte. Dit wordt met alle mogelijke middelen gestimuleerd, zoals de Gulden Klinker.

Voor 2022 zijn op basis van de wijkprogramma’s 2016 - 2019 per stadsdeel maatschappelijke vraagstukken vastgesteld die passen binnen de vier gebiedsgerichte welzijnsambities. Deze ambities zijn:

1. De Haagse jeugd groeit veilig, gezond en met plezier op en ontwikkelt haar talenten.
2. Iedereen woont en werkt in een prettige omgeving, waarbij bewoners maximaal zeggenschap hebben over hun fysieke en sociale leefomgeving.
3. Mensen zijn vitaal en streven een gezonde leefstijl na.
4. De gezamenlijke toekomst van bewoners telt. Iedereen krijgt gelijke kansen, ongeacht achtergrond, ras, geslacht of geaardheid.

In Programma 8 is de dienstverlening vanuit de Servicepunten XL opgenomen.

In elke wijk kijken we op basis van sociale wijkscans en signalen uit de wijk wat het hardst nodig is voor de wijk. De vier ambities zijn hierin leidend.  De Haagse Tafels worden in wijken doorgezet om samenwerking te stimuleren. Gezamenlijk wordt uitvoering gegeven aan het actieplan dat welzijn en andere maatschappelijke partners aan deze tafel maken. Zo werken zij effectiever samen in de wijk. Ook zorgt elk stadsdeel ervoor dat jeugd en ouders hun stem kunnen laten horen over de onderwerpen die hen aangaan. In dialoog met jeugd en ouders komen we tot verbeterpunten voor de fysieke en sociale omgeving in de wijk. Jongeren kunnen bij de stadsdelen subsidie aanvragen voor het ontplooien van eigen initiatieven (voor hun wijk), waar nodig gefaciliteerd door de welzijnsorganisaties.

Hierbij ligt de nadruk steeds meer op de sociale samenhang tussen (groepen) mensen en de bewonersinitiatieven die zij ontplooien. Daarbij hoort ook een beroep op het eigen netwerk en de vrijwillige inzet van mensen uit de persoonlijke omgeving. Het opbouwen en versterken van deze netwerken – samenlevingsopbouw – is hier onderdeel van. Zo worden groepen (georganiseerde) bewoners gefaciliteerd om een bijdrage te leveren aan de fysieke en sociale leefbaarheid. Ze worden ook gestimuleerd om eigen initiatief en verantwoordelijkheid te nemen.

De stadsdelen zijn ook verantwoordelijk voor subsidiëring van de professionele welzijnsinzet voor jeugdigen in de wijk. De welzijnsprofessional werkt op de plekken waar kinderen en jongeren problemen ondervinden bij het opgroeien en minder in staat zijn om op eigen kracht hun talenten te ontwikkelen. De welzijnsprofessionals hebben een sleutelrol bij het zinnig invullen van de vrije tijd door jongeren, wanneer ze hiertoe zelf onvoldoende in staat zijn. Waar nodig wijzen ze de jongeren de weg naar de hulpverlening. Ze hebben een vertrouwensrelatie met de jongeren en weten hen te vinden, ook ’s avonds en op straat. Justitie, politie, welzijn en zorg treden samen op bij de aanpak van overlastgevende en hinderlijke groepen jongeren.

Wat doet de gemeente in 2022:

• De subsidie en inzet van het professioneel welzijnswerk blijft op hetzelfde niveau als 2021;
• In 2022 implementeren we in samenhang met de welzijnsmiddelen- en activiteiten in programma 8 doen dit in samenspel met de professionele welzijnsorganisaties. We zetten onder andere in op het verbeteren van de rapportagesystematiek en het stimuleren van samenwerking op stadsdeel- en wijkniveau;
• We leggen nog beter de verbinding met de wijkagenda’s en verkennen of er aanleiding is voor een herverdeling van welzijnsmiddelen over de stadsdelen;
• We zetten in op maatwerk en intensivering op gebiedsniveau;
• We verkennen de mogelijkheid voor het eenvoudiger inrichten van het professioneel welzijnswerk in stadsdeel centrum.

Zuidwest op z'n best

In Den Haag Zuidwest wonen relatief veel mensen die hulp en ondersteuning nodig hebben. Mensen zonder werk, met psychische problemen, in armoede. Huishoudens met een stapeling van problemen. Kinderen lopen sneller en vaker onderwijsachterstanden op, criminaliteit grijpt om zich heen en de levensverwachting is structureel lager. Den Haag Zuidwest is echter ook een heel groen gebied waar mooie dingen gebeuren. Zo zijn tijdens de coronacrisis vele mooie initiatieven ontstaan om elkaar en de kwetsbare mensen te helpen. Mooi om deze solidariteit te zien.

Zuidwest moet weer de wijk van hoop en perspectief worden. Het begin hiervoor is gemaakt met de Regiodeal Den Haag Zuidwest, die in 2019 van start ging. Doel van de Regiodeal was om de wijken Bouwlust, Vrederust, Morgenstond en Moerwijk in sociaal-economisch opzicht te versterken. De Regiodeal is daarnaast de opmaat naar een nationale, langjarig programma van ' Zuidwest op z'n best' (15-20 jaar) en moet samen met het omvangrijke bouwprogramma werken als vliegwiel. Den Haag Zuidwest is één van de 16 meest kwetsbare stedelijke gebieden die de Rijksstatus hebben verkregen. De gemeente vertrouwt erop dat daaraan gekoppeld het Nationaal herstel- en perspectiefprogramma Leefbaarheid en veiligheid in het coalitieakkoord van het nieuwe kabinet wordt opgenomen en daarmee een langjarige ondersteuning van het Rijk ontvangt. Om optimaal te kunnen participeren en voldoende rijksdekking te verkrijgen, zal ingezet worden op lobby, communicatie, participatie en onderzoek. Op korte termijn worden ook quick-wins uitgevoerd (in met name de openbare ruimte, bibliotheken en ontmoetingsplekken) om het vertrouwen van de bewoners terug te verdienen. Hiervoor heeft het college in deze begroting € 1,25 mln. beschikbaar gesteld.

Samen met partners werkt de Regiodeal Den Haag Zuidwest, vooruitlopend op het programma ‘Zuidwest op z’n best’, aan drie doelen: het vergroten van de sociale cohesie en participatie, het vergroten van de gezondheid en vitaliteit van de bewoners en het stimuleren van werk en werkgelegenheid, inclusief de lokale economie.  Dit doen we niet alleen, maar juist samen met bewoners, ondernemers, onderwijs-, welzijns- en zorginstellingen, de Haagse woningcorporaties en ieder die zich wil inzetten voor Zuidwest. Zij weten tenslotte het beste wat er speelt in hun eigen wijk.

Wat betekent dit concreet? We maken meer ruimte waar bewoners de eerste stap naar ontmoeting en weer deelnemen aan de maatschappij zetten. Dit vergroot de participatie en de sociale cohesie tussen buurtgenoten en het omzien naar elkaar wat wordt versterkt door sociaal maatschappelijke economische en -culturele activiteiten. Denk aan buurthuizen als Allekanten, Bij Betje, aan de sociale supermarkt, en aan projecten als ‘vreedzame wijk’, de participatiekeuken, lief&leed-straten, en stadslandbouw waarbij de wensen van bewoners leidend zijn.

Tevens willen we mensen helpen aandacht voor hun eigen vitaliteit en gezondheid te krijgen; door voorzieningen te maken waarbij mensen kunnen bewegen, zelfstandig, met buren of vrienden en onder begeleiding van coaches, en door mensen actief te benaderen om (weer) mee te doen. Goede voorbeelden zijn de beweeglabs van het Haags Sportkwartier, ‘lifegoals’, de nieuwe gezinsketenaanpak, inzet op taal en ‘Zuidwest vertelt zijn verhaal’ waarbij verhalen van inwoners door henzelf worden vertaald naar muziek, theater, muurschilderingen, presentaties, en andere uitingen.

Bovendien willen we mensen stimuleren om actief te worden voor hun straat, buurt en wijk door middel van vrijwilligerswerk en mensen begeleiden in hun zoektocht naar een reguliere baan. Ook maken we op meerdere plekken in Zuidwest beschikbare gebouwen geschikt voor kleinschalige bedrijfsruimtes om zo de inwoners die dat willen de kans te bieden hun ondernemerschap te ontwikkelen. Denk daarbij aan projecten als ‘kinderopvang', het wijkleerbedrijf, ‘Made in Moerwijk’, ‘pimp Zuidwest’ en ‘van afval naar grondstof’, ‘pand Zuidwest’ (de voormalige V&D) en de Twickelstraat.

Niet in het minst gaan we de veiligheid verbeteren via de aanpak van gebieden met gebrek aan normbesef, té veel overtredingen en illegale activiteiten. Gebleken is dat veiligheid en veiligheidsbeleving in een wijk een randvoorwaarde is om de genoemde sociaal, maatschappelijke en economische inzet in Zuidwest te helpen slagen.

De problematiek in Zuidwest is verknoopt en ingewikkeld. Een eenvoudige oplossing bestaat niet. En de gemeente kan dit niet alleen. De samenwerking met partners, van het rijk tot bewoners en van ondernemers tot welzijnsorganisaties, is essentieel om Zuidwest er weer bovenop te krijgen.

Het doel van het beleid is volwassenen de kans te geven om hun taal-, reken- en digitale vaardigheden te verbeteren en daarmee ook hun zelfredzaamheid en mogelijkheden in de samenleving als geheel. De ambities op dit gebied zijn beschreven in de Taalnota, evenals de samenhang ervan met andere thema’s zoals participatie, inburgering en arbeidsmarkt.
Deze ambities zijn:

1. het verhogen van het bereik van laaggeletterden en laaggecijferden;
2. het voorzien in een behoeftegericht leeraanbod;
3. het versterken van samenwerking, kwaliteit en monitoring binnen de Haagse Taal ketenaanpak.

Een belangrijk instrument daarbij is de nieuwe subsidieregeling Volwasseneneducatie.

Het mag niet uitmaken waar iemand vandaan komt, wie iemand is of wil zijn of wat iemand gelooft. Wij zijn allemaal samen Den Haag en dragen elk op eigen wijze bij aan onze samenleving. Iedereen moet gelijk worden behandeld en gelijke kansen krijgen. Wij bestrijden discriminatie en werken aan een inclusieve samenleving waarin iedereen gelijke rechten en kansen heeft. Op basis van gedeelde normen en waarden zoals vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en gedeelde verantwoordelijkheid werken we aan een meer verbonden stad.
We gaan discriminatie tegen en zetten in op onderzoek, bewustwording, voorlichtingen het ondersteunen van initiatieven en activiteiten in de stad.  Specifieke aandacht is er voor antisemitisme en moslimdiscriminatie en voor het aanpakken van discriminatie binnen segmenten van het maatschappelijk leven. We ondersteunen Den Haag Meldt in het vergroten van de zichtbaarheid en naamsbekendheid en het vergroten van de meldingsbereidheid. We blijven investeren in de ontmoeting met maatschappelijke, religieuze en levensbeschouwelijke organisaties.
Met Dialoog in Den Haag en partners in de stad organiseren we in buurten en wijken actief en laagdrempelig dialoogsessies over allerlei actuele onderwerpen zoals alledaagse en institutionele vormen van racisme en discriminatie. We stimuleren uitwisselingsactiviteiten tussen wijken.
We faciliteren de herdenking van afschaffing van de slavernij. In 2023 vindt de onthulling van het slavernijmonument plaats en verschijnen de resultaten van een onderzoek naar de mate van betrokkenheid van Den Haag bij het koloniale en slavernijverleden.
We geven nieuwkomers uit Midden- en Oost Europa een goede start met behulp van het informatiepunt. Taal is een cruciale voorwaarde om mee te kunnen doen in de samenleving. De laagdrempelige voorziening Taal in de buurt biedt taallessen voor moeilijk bereikbare of kwetsbare doelgroepen. Alle taalactiviteiten voor volwassenen maken onderdeel uit van de recent uitgebrachte taalnota, “De taal van meedoen”. Ook Taal in de buurt is beleidsmatig onderdeel van deze taalnota.

Volgens de Wet Inburgering moeten gemeenten voorzien in de maatschappelijke begeleiding van volwassen statushouders en het afleggen van een participatieverklaring. In het Besluit Inburgering worden aan de inhoud en vormgeving van maatschappelijke begeleiding regels gesteld. Vanaf 1 januari 2022 zal de maatschappelijke begeleiding onderdeel worden van de nieuwe wet inburgering.
Mensen zonder verblijfsdocumenten Het Haags Noodfonds (HNV) is ontstaan naar aanleiding van een initiatief van enkele maatschappelijke organisaties die oplossingen zochten voor heel schrijnende situaties van (uitgeprocedeerde) asielzoekers.
Het doel van het HNV is het verlenen van onderdak en/of materiele ondersteuning aan (uit geprocedeerde) asielzoekers die door het ontbreken van een verblijfsvergunning in zeer dringende nood verkeren. Daarbij gaat het vooral om:

• Gezinnen met minderjarige kinderen;
• Minderjarige kinderen zonder ouders;
• Personen met ernstige medische en/of psychische problemen.

In de komende periode zal het Haags Noodfonds worden aangepast aan de ontwikkelingen rond de
Landelijke Vreemdelingenvoorziening (LVV). De LVV richt zich op vreemdelingen zonder verblijfsrecht die om wat voor reden dan ook Nederland niet hebben verlaten. In de LVV worden zij begeleid naar zelfstandige terugkeer, doormigratie of legalisering van verblijf. Den Haag is aangesloten op de LVV in Rotterdam. Rijk en gemeenten hebben afgesproken dat gemeenten in een aantal jaren (2018-2021) de eigen voorzieningen voor deze groep afbouwen, zo veel mogelijk in eenzelfde tempo als de LVV-capaciteit wordt opgebouwd. Dat raakt ook het Haags Noodfonds. We zullen hieraan op zorgvuldige wijze invulling geven.

Dienstverlening

In de Visie op Digitalisering en Dienstverlening 2020 – 2023 (RIS305093) zijn de ambities voor Haagse dienstverlening uitgesproken, met de drie kernwaarden persoonlijk, gemakkelijk en betrouwbaar.

In lijn met het jaarverslag van de ombudsman, gaat het daarbij om behoorlijke dienstverlening met aandacht voor: menselijk contact, verantwoordelijkheid, informatie op maat, betrouwbaarheid en toegankelijkheid. Daaraan werken is een continu proces, waarin alle onderdelen van de gemeente bijdragen en samenwerken. Om de gemeentelijke dienstverlening toegankelijk en inclusief aan te bieden aan inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties zal de gemeente zich nog beter moeten inleven in hun leefwereld en, binnen gegeven kaders, de gemeentelijke systeemwereld daarop aanpassen.

Daarom zet gemeente de komende jaren in op de toepassing van de mensgerichte innovatie-aanpak van ‘Service Design’. Via deze methodiek worden diverse gemeentebrede bouwstenen rond klantgerichtheid, zoals de gemeentelijke Stadskamer, klanttevredenheidsonderzoeken en Direct Duidelijke Communicatie, in onderling verband gebracht. Daarnaast zet de gemeente in op nog beter luisteren en daarvan leren door een klantgerichte cultuur te stimuleren, actief te luisteren met sociale media en monitoring en in te zetten op effectief klachtenmanagement.

In het streven naar integrale dienstverlening passend bij de inwoners en ondernemers van Den Haag, is de dienstverlening zo ingericht, dat zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de diversiteit van de inwoners en ondernemers en de diversiteit van de vragen: omnichannel strategie. Dat wil zeggen: rekening houdend met situatie, mogelijkheden en voorkeuren, via verschillende kanalen, waardevol contact met de gemeente. Uitgangspunt is dat alles wat zij digitaal zouden kunnen aanvragen 00k digitaal geregeld moet zijn. Tegelijkertijd moeten alle inwoners en ondernemers optimaal toegang blijven houden tot de gemeentelijke dienstverlening. Daarom houdt de gemeente (met de online en fysieke dienstverlening) altijd rekening met mensen die digitaal niet vaardig zijn.

Ieder kanaal biedt herkenbare en consistente dienstverlening. Om daar verder invulling aan te geven investeert de gemeente in de verschillende kanalen:

• Er is één online omgeving met www.denhaag.nl en MijnDenHaag als basis voor omnichannel met telefonie en balies, innovatie en apps.
• Voor inwoners en ondernemers wordt MijnDenHaag steeds meer dé persoonlijke online omgeving waar zij hun persoonlijke zaken met de gemeente kunnen afhandelen.
• De fysieke dienstverlening voor Burgerzaken is geconcentreerd in het stadhuis aan het Spui en in het stadskantoor aan de Leyweg. De gemeente is verder zichtbaar aanwezig in de wijken met o.a. CJG’s, bibliotheken, stadsdeelkantoren en biedt van daaruit haar overige diensten aan, dichtbij de inwoners.
• Telefonie blijft ook de komende jaren een belangrijk kanaal om in contact te komen met de gemeente. De telefonische dienstverlening blijft daarom een belangrijk aandachtspunt: zowel (snelle) bereikbaarheid als het vlot doorverwijzen en terugbellen behoeven verbetering, voor 2022 is dit een belangrijk speerpunt.
• De gemeente gaat de mogelijkheden die chatbots en verbale digitale assistenten kunnen bieden verkennen.
• In veel gevallen is gemeentelijke informatie nog niet altijd goed toegankelijk via smartphone, is het gebruik nog niet optimaal afgestemd op de behoeften of maakt het nog geen deel uit van een bredere consistente en herkenbare online-ervaring. Verbetering van deze punten wordt de komende periode onderdeel van gemeentelijke online ontwikkelingen.

• Inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties mogen geen last hebben van de verschillen tussen onderdelen van de gemeente: wij zijn één gemeente. De gemeente is uitnodigend, open en betrokken in al haar contact en heeft oog voor het individu. Bij het zoeken naar passende oplossingen en daarbij op de eerste plaats te kijken naar ‘wat wel kan’ in plaats van ‘wat niet kan’. Binnen de gestelde richtlijnen kaders dienen de ambtenaren de ‘ruimte' te krijgen om professioneel te kunnen handelen.

De uitvoeringsactiviteiten worden nader uitgewerkt in de uitvoeringsagenda Dienstverlening 2022. Het invullen van deze gemeentebrede dienstverleningsambities, vraagt betrokkenheid van de hele gemeente, van bestuurders tot en met de werkvloer.

De afdeling Burgerzaken is primair verantwoordelijk voor de kwaliteit van de registers van de burgerlijke stand en de basisregistratie personen (BRP). Het gaat onder andere om taken als de (eerste) inschrijving in de BRP, beheer van de registratie niet-ingezetenen (RNI) en de uitvoering van de Rijkswet op het Nederlanderschap. Alle digitale burgerzaken producten zijn hier belegd. Burgerzaken Den Haag is verantwoordelijk voor de uitvoering van landelijke taken ten behoeve van de inschrijving van buitenlandse akten in de registers van de burgerlijke stand.

Verkiezingen
Op 16 maart 2022 wordt de gemeenteraadsverkiezing gehouden. Voor de organisatie van verkiezingen is een structureel budget met een bestemmingsreserve beschikbaar.
De gemeente wordt geconfronteerd met het feit dat lasten voor de organisatie van verkiezingen stijgen. De hogere lasten zijn onder andere het gevolg van tariefverhogingen door leveranciers bij nieuwe aanbestedingen. Daarnaast hangt de stijging samen met een wetswijziging. De wijze van uitslagvaststelling in de Kieswet (centraal tellen) wordt naar verwachting per 1 januari 2022 gewijzigd. Daarom wordt de begroting voor 2022 incidenteel verhoogd met € 0,8 mln. Voor de dekking van verkiezingen op de langere termijn zal een onderzoek uitgevoerd worden naar de beheersing en ontwikkeling van de kosten van verkiezingen vanaf 2023. De uitkomst hiervan wordt gebruikt om een structurele oplossing vorm te geven.

De baten binnen het programma dienstverlening bestaan voornamelijk uit het heffen van leges voor reisdocumenten, rijbewijzen en documenten uit de basisregistratie personen en de registers van de burgerlijke stand. De lasten bestaan uit de afdracht aan het Rijk voor een deel van de totale inkomsten die de gemeente Den Haag ontvangt.