3.5 Financiering

2a Gecontracteerde beleggingen

Dit betreffen de obligaties in voormalig Fonds Uiver. Deze belegging bestaat nog uit negen obligaties van de BNG Bank (triple A rating) en één obligatie van LlOYDS TSB Bank (single A-rating) en hebben een goede tot zeer goede kredietwaardigheid. In de komende 8 jaar vervallen deze obligaties vanwege contractuele einddata. Het gemiddelde rentepercentage is 4,35%. De rente- en aflossingsbedragen worden opgenomen in de totale gemeentelijke liquiditeitspositie. De boekwaarde van de beleggingen ultimo 2022 is € 81 mln. en de opgelopen rente € 56 mln..

Meewind is een fonds dat particulieren, overheden en bedrijven de kans biedt te participeren in duurzame energieprojecten. De gemeente Den Haag heeft vanaf 2009 een participatie in subfonds Zeewind van € 9,7 mln., een groot windmolenpark op het Belgische gedeelte van de Noordzee. De marktwaarde van Meewind op 31 december 2021 bedroeg € 13,7 mln. De gemeente verwacht in 2022 € 0,8 mln. dividend te ontvangen.

Voorziening
De beleggingen in BNG Bank en Loyds TSB Bank zijn obligaties van banken met een goede tot zeer goede kredietwaardigheid. Risico kan ontstaan wanneer gedurende de looptijd de kredietwaardigheid van een van de banken waarin is belegd onder druk komt te staan of neerwaarts wordt bijgesteld. Mogelijk ontstaat daardoor het risico van koersverlies bij verkoop. Dit risico wordt als klein beschouwd. Daarom is er geen voorziening getroffen. Voor de belegging in het windmolenpark Meewind is een voorziening getroffen, conform de Basel II-norm, van € 0,8 mln.

Om een impuls te geven aan de Haagse woningmarkt is de gemeente Den Haag voor één jaar, te weten 1 maart 2014 tot 1 maart 2015, startersleningen gaan verstrekken. Na afloop van de looptijd van de leningen wordt de storting terugontvangen.

Om de zelfbouw voor lagere inkomens toegankelijk te maken is de gemeente Den Haag gestart met de Startersregeling Ik Bouw Betrouwbaar (IBB) waarbij gebruik is gemaakt van een bestaande formule van de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten (Svn). Na afloop van de looptijd van de leningen wordt het uitstaande bedrag terugontvangen. De IbbStarterslening valt onder de Nationale Hypotheekgarantie (NHG), waardoor geen risicovoorziening getroffen hoeft te worden.

2b Betalingsproces
Jaarlijks vinden bij de gemeente miljoenen betalingen en ontvangsten plaats en deze aantallen nemen toe. In de afgelopen jaren zijn er helaas ook foutieve betalingen gedaan door de gemeente. De gemeente neemt daarom maatregelen om dit in de toekomst te voorkomen. Ook van buiten de gemeentelijke organisatie dienen zich risico's aan, zoals de toenemende cybercriminaliteit. Daardoor heeft het moderniseren en beveiligen van het betaalproces doorlopend onze aandacht nodig. Het uitwisselen van gegevens met de bank dient veilig en efficiënt uitgevoerd te worden. Daarom investeren we in een veilige verbinding met de bank waarop onze belangrijke systemen, bijvoorbeeld het Uitkeringen- of het Belastingsysteem, aansluiten. Uiteraard moet deze verbinding voldoen aan de hoge veiligheidseisen. Met de komst van deze veilige verbinding wordt het betaalproces verder geautomatiseerd en gedigitaliseerd. Ook geeft het de betrokken diensten de mogelijkheden om sneller te werken en op elk moment over actuele informatie te beschikken.

2c Korte liquiditeiten
Liquiditeitsprognose
Uitgangspunt voor de raming van de liquiditeitsprognose is de meerjarenbegroting, vertaald naar inkomsten en uitgaven en in het bijzonder de ontwikkelingen op grote projecten en investeringen.

Schatkistbankieren
In het voorjaar 2020 is circa € 675 mln. overgemaakt vanwege de verkoop van de aandelen van Eneco. Hierdoor zal de gemeente op basis van de huidige liquiditeitsprognose ruim twee jaar gemiddeld € 100-150 mln. aan overtollige middelen (verplicht) moeten aanhouden bij de Schatkist (schatkistbankieren). Hierover ontvangt en betaalt de gemeente geen (negatieve) rente. Wel behoudt de gemeente uiteraard de beschikking over deze middelen bij de Schatkist. De gemeente Den Haag sluit 2021 naar verwachting af met een liquiditeitsoverschot van circa € 50 mln., eind 2022 € 25 mln. Na 2022 heeft de gemeente weer een liquiditeitsbehoefte. In 2023 zal de gemiddelde liquiditeitsbehoefte gemiddeld rond € 75 mln. schommelen en kan de gemeente weer gebruik maken van de lage(re) rente op kortlopende leningen. De liquiditeitsbehoefte neemt in 2024 en 2025 verder toe.

Onderstaande tabel geeft de verwachte liquiditeitspositie per ultimo 2022 – 2025 en de gemiddelde liquiditeitspositie over 2022 – 2025 weer (zie ook grafiek liquiditeitsprognose 2022-2025).

Renterisico financiering korte termijn
Het risico op kortlopende financiering (looptijd korter dan 1 jaar) wordt beperkt door de kasgeldlimiet (wet financiering decentrale overheden, Fido). De kasgeldlimiet geeft aan hoeveel de gemeente kortlopend mag lenen. Een tijdelijke overschrijding van de kasgeldlimiet is toegestaan. De kasgeldlimiet is 8,5% van het begrotingstotaal. Het begrotingstotaal voor 2022 is € 2,757 mln. De kasgeldlimiet voor 2022 komt op basis daarvan uit op € 234 mln.  In 2022 heeft de gemeente geen liquiditeitsbehoefte (zie bovenstaande tabel).

Liquiditeitspositie t.o.v. kasgeldlimiet 2022  

Grafiek liquiditeitsprognose meerjarenraming 2022-2025

 2d Resultaat
Rente/beleggingsresultaat
De gemeente ontvangt in 2022 over de gemiddelde verwachte liquiditeitspositie (overschot) van € 125 mln. geen rente (verplicht schatkistbankieren). Het gemiddeld verwachte kortlopende tekort in 2023 van € 75 mln. zal weer gefinancierd worden door het aantrekken van kortlopende leningen bij financiële instellingen en andere gemeenten tegen een verwacht rentepercentage van gemiddeld minus 0,25%.

Voor de opgenomen langlopende leningen betaalt de gemeente in 2022 circa € 24 mln. tegen een gemiddelde rente van circa 1,78%. Voor de uitgezette langlopende leningen aan derden ontvangt de gemeente in 2022 circa € 3,7 mln. tegen een gemiddelde rente van circa 3,63%. Uit de beleggingen BNG Bank en LOYDS TSB Bank wordt € 5,4 mln. aan rente ontvangen. De afsluitprovisie met betrekking tot de derivaten, circa 0,01% rente, is verdisconteerd in het contractuele rentepercentage De gemeente betaalt daar geen afzonderlijk bedrag voor.

Daarnaast treedt de gemeente op als aandeelhouder in een aantal vennootschappen. Vanuit deze vennootschappen wordt een dividend verwacht van € 5,1 mln. Voor een toelichting wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden partijen.