Werk en inkomen

Goede en passende dienstverlening

Het verbeteren van onze dienstverlening vraagt om een voortdurende ontwikkeling zodat we zo goed mogelijk inspelen op de behoeften van de Haagse inwoners. We willen weten hoe de Haagse inwoners onze dienstverlening ervaren. We willen leren van zaken die nog niet goed gaan. We willen onze burgers een belangrijke stem geven in de verbetering van onze dienstverlening en deze zoveel mogelijk op maat aanbieden. Daarbij zetten we de leefwereld van onze burgers centraal en niet onze regelgeving. Zo werken we aan het vertrouwen van onze inwoners in onze dienstverlening.

Feedback-loop
We halen op structurele wijze klantfeedback op die we gebruiken voor het verbeteren van onze dienstverlening. De gemeente heeft een methode ontwikkeld om actief feedback op te halen: de feedback-loop. Door het toepassen van deze methode zijn we in staat om voortdurend te leren van feedback. We gebruiken dit om onze dienstverlening te verbeteren.

Gastvrije ontvangst

De verhuizing naar de Fruitweg is aanleiding om het Hospitality Concept uit te werken. Daarbij gaat het niet alleen om een goed doordachte inrichting van het pand maar ook over de manier waarop wij onze dienstverlening verlenen. De visie die is geformuleerd voor het nieuwe Hospitality Concept luidt: iedere gast gaat met een goed gevoel dezelfde deur uit. Dit bereiken we door een gastvrije ontvangst en bejegening.

Intern op orde
Gemeentebreed werken we aan een betere interne beheersorganisatie. In 2022 en verder staan hierbij drie onderdelen centraal: procesbeschrijvingen, risicomanagement en doorontwikkeling internal audit.

Klantreizen
De digitale dienstverlening wordt in 2022 verder geoptimaliseerd. Vanuit klantreizen brengen we de dienstverlening aan inwoners en werkgevers in kaart en verbeteren we deze dienstverlening. Daarbij wordt een nieuw kanaal toegevoegd: de MijnDenHaag-omgeving. Dit vraagt om een andere manier van kijken naar de dienstverlening aan onze inwoners en werkgevers. Zij hebben zelf de touwtjes meer in handen en tegelijk wordt de dienstverlening transparanter.

Digitalisering

SZW Dienstverlening: Welkom, duidelijk en gemakkelijk, oplossingsgericht en betrouwbaar
Veel inwoners willen gemeentezaken zelf online regelen. Door processen te digitaliseren, kunnen we als gemeente slimmer en efficiënter werken. Zo blijft er meer tijd over voor hulp aan mensen die minder of niet digitaal vaardig zijn of liever persoonlijk contact opnemen voor een (aan)vraag. Digitalisering is geen doel op zich; de dienstverlening moet hierdoor beter worden. Telefonisch of persoonlijk contact blijft altijd mogelijk. Het uitgangspunt is: standaard waar dat kan, maatwerk waar het nodig is.
Belangrijk is dat we inwoners meer regie geven over de gegevens die ze met de gemeente uitwisselen. Ook willen we informatie logischer organiseren. Hierdoor ontstaat een completer beeld van inwoners die zich melden voor een uitkering of hulp bij werk. Het verbeteren van de digitale dienstverlening voor Werk, Participatie en Inkomen bevordert een samenhangende manier van werken van de verschillende SZW-domeinen. Gevolg: het maakt niet uit hoe een burger bij ons binnenkomt, de dienstverlening voelt als een logisch geheel.

Nieuwe systemen
Voor Werk en Participatie komt er een nieuw kernsysteem en een burgerportaal. Dit is geïntegreerd in MijnDenHaag. inwoners kunnen hier:

• Hun gegevens en perspectiefplan met acties en afspraken inzien.
• Zelf aan de slag met het opstellen van een cv of zoeken naar (vrijwilligers)werk.
• Makkelijk contact leggen met een medewerker van de gemeente.

Voor Inkomen vernieuwen we, in samenwerking met de G4 en Wigo4it, Socrates, het systeem dat de inkomensondersteuning administratief ondersteunt. Inwoners kunnen daardoor:

• Inkomensondersteuning aanvragen via een e-formulier op MijnDenHaag .
• Op MijnDenHaag de status van hun aanvraag volgen.
• Zien welke gegevens we gebruiken voor hun aanvraag en deze zelf online wijzigen.

Datagedreven werken
De gemeente  beschikt over veel data, maar niet alle data wordt volledig benut. Daar zijn meerdere redenen voor. Het toegankelijk en gebruiksvriendelijk maken van data is een complexe aangelegenheid. Daarnaast sluiten veel databronnen niet goed op elkaar aan. Het gevolg? Data wordt versnipperd gebruikt en de vindbaarheid van sommige data is beperkt. Dat kan en moet beter. Daarom realiseert de gemeente het Urban Data Platform, dé Haagse landingsplaats voor data. SZW zal hier op aansluiten wat mogelijk maakt om datagedreven werken verder te introduceren: op een juiste manier benutten van de beschikbare data, het onderbouwd nemen van beslissingen op basis van feiten en cijfers.

1. Re-integratie- & participatievoorzieningen

Ontwikkelingen
In de tweede helft van 2021 gaat de economie weer terug naar ‘normaal'. Ondanks dit herstel verwachten wij dat in 2022 de effecten van de coronacrisis een nog grotere impact zullen hebben op onze re-integratie dienstverlening. Door faillissementen, ontslag en het stoppen van regelingen zoals de NOW en TOZO zullen de meesten in 2021 nog kunnen terugvallen op voorliggende voorzieningen. In 2022 kan dit echter leiden tot een verhoogde instroom in de bijstand en BBZ, als mensen in de tussentijd geen ander werk hebben gevonden. Daarmee vallen ze terug op de gemeentelijke voorzieningen voor re-integratie en participatie. Daarnaast zien we dat de baankansen voor mensen met een arbeidsbeperking en andere kwetsbare mensen, die meer begeleiding nodig hebben om aan de slag te gaan bij een werkgever, onder druk staan. Werkgevers durven in deze tijd minder risico's te nemen. We verwachten daarom dat het voor deze mensen minder makkelijk wordt om aan een nieuwe baan te kunnen komen. Deze twee ontwikkelingen samen zullen naar verwachting leiden tot een forse toename van het aantal mensen die geholpen moeten worden door de gemeente.
Een andere belangrijke ontwikkeling die we zien is dat bij re-integratie het opleiden, begeleiden, werken en participeren steeds meer geïntegreerd worden. Maatwerk wordt belangrijker vanwege de diversiteit van onze doelgroep. Dit betekent dat we onze dienstverlening hierop moeten aanpassen en creatiever moeten worden. Bijvoorbeeld in de samenwerking met werkgevers, uitzendbureaus, scholen en maatschappelijke partners in de stad.

Wat willen we bereiken?
In Den Haag zetten we in op meedoen naar vermogen. Dat betekent dat we via re-integratie iedereen naar vermogen mee laten doen op de arbeidsmarkt en daar waar dat niet kan via participatie op andere manier zorgen dat mensen mee blijven doen aan de samenleving. Er is extra aandacht voor de meest kwetsbaren, zodat zij niet een nog grotere afstand tot de arbeidsmarkt krijgen.
Dat moet leiden tot een uitstroom uit de uitkering naar werk en school van 3.100 mensen. Ook helpen we 1.400 mensen aan het werk, zonder dat ze uitstromen uit de bijstand. Het gaat om kwetsbare jongeren die nog geen uitkering ontvangen en mensen die parttime gaan werken. Tenslotte begeleiden we de participatie van mensen naar zaken als vrijwilligerswerk en andere activiteiten die zorgen dat zij ook naar vermogen kunnen deelnemen aan de samenleving.

Wat gaan we daarvoor doen?
We gaan daarvoor mensen op basis van hun talenten en motivatie trajecten aanbieden waarin we scholing, het laten opdoen van werkervaring en het bieden van begeleiding combineren. We kijken vooraf welke vaardigheden en kennis iemand nodig heeft voor duurzaam, regulier werk.

We bieden betere digitale dienstverlening. Mensen kunnen via MijnDenHaag hun gegevens en perspectiefplan inzien. Daarnaast kunnen ze via MijnDenHaag hun cv opstellen en op zoek naar werk of vrijwilligerswerk.

Werkgevers stimuleren
We gaan met werkgevers aan de slag om de baankansen voor onze doelgroep te vergroten. We laten de dienstverlening beter aansluiten bij wat werkgevers hiervoor nodig hebben. We willen creatieve partnerships zodat het beter lukt om mensen te plaatsen. We gaan aan de slag met de instapeconomie waarmee we de participatie van mensen in de bijstand stimuleren.

Cluster 1.a. Werkgelegenheidsprojecten, re-integratie en participatievoorzieningen

* Dit is exclusief: kandidaatsontwikkeling (aantal kandidaten en aantal WOTs), begeleiding na plaatsing ( circa 2.000 met loonkostensubsidie (lks) en uitvoeren en beschikbaar stellen van instrumenten zoals premie proefplaatsing, lks en job coaching.
** 500 extra uitstroom uit de bijstand is onderdeel van de activiteit intensiveren uitstroom bijstand (werkoffensief +500)

*  De reguliere uitstroom is onderdeel van de activiteit werkgelegenheidsprojecten (2.600 uitstroom BUIG en 1.400 niet uitkeringsgerechtigden).

+500
We gaan de inhoudelijke elementen van de plus 500 aanpak voor re-integratie naar werk, verwerken in de reguliere werkzaamheden re-integratie naar werk. In 2022 richt de +500 zich vooral op de aansluiting tussen werk en participatie. Bijzondere aspecten van onze aanpak zijn onder andere social return, regionale samenwerking en sociaal ondernemerschap.

Specifieke acties +500
Het Werkoffensief +500 richt zich in de eindfase van het programma vooral op het bestendigen van werkzame onderdelen, innovatie en vernieuwing. Uit de gesprekken met de ruim 22.000 langdurige bijstandontvangers blijkt dat een grote groep mensen (nog) niet aan het werk kan. Daarom wordt vanuit het Werkoffensief meer in hen geïnvesteerd. Naast de inzet op bestaande projecten zoals de instapeconomie en trajecten voor het maatschappelijk fit maken van mensen. Daarnaast gaan we samenwerken met partners in de stad om mensen die langdurig in de bijstand zitten op basis van een integrale (wijkgerichte) aanpak meer bestaanszekerheid te kunnen bieden. We kijken naar aspecten op bijvoorbeeld het gebied van gezondheid, dagbesteding, taalbeheersing, onderwijs en mogelijkheden tot het aangaan van sociale contacten. Hiermee wordt beoogd om voor deze doelgroep ook voor de langere termijn meer perspectief te bieden.

Jongerenaanpak

We bieden jongeren ook in 2022 toekomstperspectief en bestaanszekerheid. We willen voorkomen dat ze een bijstandsuitkering moeten aanvragen. Wij zetten in op begeleiding van de brede doelgroep jongeren, waarbij begeleiding maatwerk is en aansluit bij wat jongeren nodig hebben. De coronacrisis heeft jongeren hard geraakt: tijdelijke arbeidscontracten zijn opgezegd, het tekort aan stages en leerwerkplekken is opgelopen en het uitvoeren van praktijkleren is moeilijker. Voor een deel van de jongeren dreigt daardoor studievertraging of schooluitval.

Extra steun
Als gemeente bieden we jongeren die het nu moeilijk hebben extra ondersteuning (RIS 306618). Dit doen we met stages en leerwerkplekken vanuit het Sociaal-economisch herstelplan voor Den Haag (bijlage 3 bij RIS 306618). We helpen jongeren van 16 tot 27 jaar die ondersteuning nodig hebben op het terrein van onderwijs, werk of een ander passend perspectief. Bovendien blijven we jongeren, zowel met als zonder bijstandsuitkering, naar werk of school begeleiden vanuit de integrale teams van het Jongerenpunt070 (voorheen: Servicepunt Arbeid). 

Opleiden: werkfittrajecten, werkontwikkeltrajecten en praktijkleren

In 2022 begeleiden we jongeren en volwassenen naar werk met de werkfittrajecten (RIS 301575), de werkontwikkeltrajecten (RIS 296108) en het praktijkleren (RIS 306581).

Werkfittrajecten zijn met name gericht op persoonlijke ontwikkeling (o.a. empowerment), vitaliteit (gezondheidsprogramma’s) en stabiliteit creëren op verschillende leefgebieden (o.a. het beheersbaar maken van schulden). De werkfittrajecten zijn bedoeld om kandidaten te activeren. Als voorbereiding op werkontwikkeltrajecten worden ook werknemersvaardigheden ontwikkeld. In aansluiting op het werkfittraject kunnen kandidaten zich op deze gebieden blijven ontwikkelen en vakvaardigheden aanleren in een werkontwikkeltraject.

Praktijkleren gaat over certificering via praktijkverklaringen. Daarbij kijken we ook naar andere vormen van scholing om de kans op werk te vergroten. In deze aanpakken ontwikkelt de kandidaat werknemers- en vakvaardigheden in een echte werkomgeving bij een werkgever onder methodische begeleiding van een begeleider van Den Haag Werkt. Diverse bedrijven en organisaties in kansrijke branches werken hieraan mee.

Social return

Social return wordt standaard toegepast op aanbestedingen vanaf de Europese aanbestedingsgrens van € 221.000. Dit houdt in dat de opdrachtnemer 5% van de aanneemsom sociaal invult. Dit gebeurt allereerst door werkzoekenden te helpen aan een baan. Hierna wordt gekeken of er mogelijkheden zijn voor een opleidings- of stageplek of door te investeren in kandidaatsontwikkeling. Mocht dit niet lukken, dan zijn er meer mogelijkheden. Zo kan de opdrachtnemer samenwerken met een sociale ondernemer, orders plaatsen bij Den Haag Werkt of tot slot zelf maatschappelijke activiteiten met sociale impact ontplooien. Alle gemeenten in de arbeidsmarktregio’s Haaglanden en Zuid-Holland-Centraal hanteren hetzelfde social return-beleid.

Regionale samenwerking

Ingegeven door de Participatiewet en de Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen (SUWI) vervult Den Haag als centrumgemeente een actieve rol in het vormgeven van de goede regionale samenwerking, samen met de andere regiogemeenten en het UWV. We blijven in 2022 doorgaan met regionale samenwerking, bijvoorbeeld via het Regionaal Mobiliteitsteam Haaglanden waarmee we ons met name richten op werkeloosheid voorkomen en omscholing bieden. Ook trekken we in 2022 lering uit het project Perspectief op Werk dat eind 2021 is afgerond. We blijven intensief samenwerken in de arbeidsmarktregio Haaglanden en Zuid-Holland Centraal door nieuwe projecten met partners te verkennen en te organiseren. Denk hierbij aan (om)scholing via een regionaal scholingsfonds.

HalloWerk en Dennis
Met het UWV loopt in Den Haag (en in Rotterdam) een pilot HalloWerk (in lijn met de aanscherping van de SUWI wetgeving en de voorstellen van de commissie Borstlap), om te onderzoeken hoe we de gegevens regionaal uitwisselen en ontsluiten. Ook gaan we verder met de pilot Dennis, een door de VNG ontwikkelde online instrumentengids voor accountmanagers en werkgevers. Hierin zijn alle gemeentelijke en UWV instrumenten voor werkgeversdienstverlening digitaal te vinden.

Sociaal ondernemerschap
In 2022 krijgen sociaal ondernemers ruim baan om zich verder te ontwikkelen. Sociaal ondernemers hebben een maatschappelijke missie gericht op het bieden van werk aan kwetsbare mensen.
Om het netwerk van sociaal ondernemers, actief in allerlei sectoren, beter te laten aansluiten bij koepelorganisaties, netwerken en overlegstructuren leggen we de ambities vast in de sectordeal sociaal ondernemen 2022-2023. De sectordeal is geschreven in samenwerking met de Social Club Den Haag en wordt naast de betrokken ondernemers, ondersteund door sociale partners uit de stad. Ambitie: Het sociaal ondernemen in Den Haag verder laten groeien en professionaliseren en samen werken aan duurzame en kwalitatief goede werkgelegenheid in de stad en toename van de arbeidsparticipatie.

Challenge
Verder doet de gemeente onderzoek naar het uitzetten van een challenge Sociaal Ondernemers. Hiermee willen we sociaal ondernemers uitdagen om met creatieve oplossingen te komen voor uitdagingen op het gebied van werkgelegenheid en bestaanszekerheid. Deze oplossingen moeten direct extra arbeidsplaatsen opleveren die zonder financiële impuls nu niet kunnen starten in Den Haag.

Banenafspraak

De gemeente Den Haag streeft naar een inclusieve arbeidsmarkt en wil zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk helpen. Overheden en bedrijven hebben hierover afspraken gemaakt met het Rijk: de banenafspraak. De gemeente helpt werkgevers bij deze banenafspraak en met werkplekken, zodat ze goed matchen met de doelgroep. De gemeente stimuleert werkgevers om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Ook begeleiden we leerlingen van het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs naar werk. Dat doen we in nauwe samenwerking met de scholen. Als werkgever zet de gemeente in op inclusief werkgeverschap en haar voorbeeldrol hierin. De gemeente voldoet aan de quotumregeling Wet Banenafspraak.

De gemeente Den Haag draagt hieraan bij met het realiseren van een inclusieve arbeidsmarkt door voor mensen onder de Banenafspraak zowel structurele als tijdelijk gesubsidieerde banen te realiseren bij werkgevers in de stad en bij de gemeente zelf als werkgever. Zoals met de STiP-regeling.

STiP
Ook de STiP-banen en beschut werk dragen bij aan een inclusieve arbeidsmarkt. Met de STiP-banen realiseren we tijdelijke gesubsidieerde banen bij werkgevers in de stad en bij de gemeente als werkgever. Met de STiP-regeling creëert de gemeente rechtstreeks banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Na afloop van het STiP-traject, of zoveel eerder als mogelijk bemiddelt Den Haag Werkt de STiP-deelnemer naar een reguliere baan. Als dit een dienstbetrekking is waarvoor de gemeente loonkostensubsidie verstrekt, blijft de persoon onder de banenafspraak vallen. De STiP-regeling loopt eind 2023 af.

Gelijkwaardig meedoen

In het kader van het Werkoffensief +500 is een gesprek gevoerd met alle ruim 22.000 Hagenaars die 18 maanden of langer een uitkering ontvangen. 11% van deze groep krijgt een aanbod in het kader van re-integratie. Voor de andere 89%  is betaald werk, en daarmee een aanbod in het kader van re-integratie, (nog) niet haalbaar. Een deel van deze mensen is actief middels bijvoorbeeld vrijwilligerswerk, maar te vaak nog staan deze mensen aan de kant en vinden zij niet zelfstandig aansluiting bij de Haagse samenleving. Wij zien het als onze (brede) maatschappelijke opgave om deze kwetsbare Haagse burgers een duurzaam perspectief te bieden. In 2022 gaan we daarom verder onze vernieuwde dienstverlening voor de participatiegroep (RIS 307152).

Onderdeel van de nieuwe dienstverlening is een gedifferentieerde aanpak die recht doet aan de situatie van inwoners, waarbij integraal en wijkgericht wordt samengewerkt. Het gaat erom dat inwoners mee kunnen doen in de samenleving. Daarbij kan het doel (uiteindelijk) betaald werk zijn, maar ook maatschappelijke participatie of persoonlijke ontwikkeling.

Inburgering: nieuwe wet
Op 1 januari 2022 treedt de nieuwe Wet inburgering in werking. Gemeenten krijgen onder het nieuwe inburgeringsstelsel de regie in handen en daarmee ook nieuwe taken: het houden van een warme overdracht, een brede intake, het opstellen van een persoonlijk Plan Inburgering en Participatie, het organiseren van leerroutes, inclusief de modules ‘Kennis Nederlandse Maatschappij’, ‘Het participatieverklaringstraject’, en de Module Arbeidsparticipatie. Daarnaast staat de gemeente aan de lat voor het financieel ontzorgen en maatschappelijk begeleiden van statushouders. Jaarlijks gaat het om een groep van circa 550 gezinsmigranten en 430 volwassen asielstatushouders.

In 2020, doorlopend in 2021, is de implementatie van de nieuwe wet voorbereid met een programmatische aanpak. Hiervoor zijn incidentele invoeringsmiddelen beschikbaar. Ook zal de groep huidige inburgeraars worden ondersteund door extra begeleiding en een aanbod gericht op het (alsnog) behalen van het inburgeringsexamen. Hiervoor zijn door het Rijk extra middelen beschikbaar gesteld tot 2026. De structurele financiering van het nieuwe stelsel is via de meicirculaire bekendgemaakt. Het gaat om structurele uitvoeringskosten en specifieke uitkeringen voor gemeenten.

Cluster 1.b Sociale werkvoorziening

Werk In Opdracht (WIO)

De sociale werkvoorziening is een onderdeel van Den Haag Werkt. Het is erop gericht om zoveel mogelijk mensen te helpen aan een zo gewoon mogelijke baan bij een zo gewoon mogelijke werkgever voor een zo gewoon mogelijk loon. Voor het onderdeel sociale werkvoorziening vertaalt dit zich in het realiseren van werkplekken en ontwikkelplekken in een beschermde omgeving, voor mensen die (nog) niet bij werkgevers aan de slag kunnen. Met deze werkplekken bieden wij mensen in een beschermde omgeving de kans zich te ontwikkelen. Kracht van de sociale werkvoorziening is de veelzijdigheid van zowel leerbedrijf als productiebedrijf. Daarmee zijn we als geen ander in staat om kandidaten vanuit de Wsw (Wet sociale werkvoorziening) en Participatiewet werknemersvaardigheden en vakvaardigheden bij te brengen. We hebben onze aanpak gestroomlijnd in zogeheten standaardleerlijnen. Voor verschillende soorten werk is er een standaardleerlijn, waar kandidaten trajecten doorlopen, certificaten halen en de benodigde vaardigheden op doen.

Op dit moment zijn er 298 mensen met een beschutte werkplek en 1449 mensen die werken in de sociale werkvoorziening. Daarnaast werken 63 mensen in dienst bij een werkgever in een begeleid werken constructie.

Nieuwe CAO's
In 2021 zijn 2 nieuwe cao's afgesloten die consequenties hebben voor 2022. De cao aan de slag die betrekking heeft op beschut werk en de cao voor de Sociale Werkvoorziening. Er wordt nog onderzoek gedaan naar de impact van deze cao's. Daarbij moet nog worden bekeken of de cao aan de slag consequenties gaat hebben voor de uitstroom van mensen naar de reguliere arbeidsmarkt.
Bij het  beschut werk zal in 2022 beleid worden gemaakt dat betrekking heeft op de verdere ontwikkeling van mensen. Ook landelijk verwachten wij nieuwe initiatieven gericht op de transformatie van de sociale werkvoorziening naar een sociaal ontwikkelbedrijf.

Van Wsw naar Participatiewet

Nieuwe arbeidsbeperkte werkzoekenden komen sinds de komst van de Participatiewet niet meer in aanmerking voor werkplekken vanuit de Wet sociale werkvoorziening (Wsw), maar voor de banenafspraak en beschut werk. Daardoor wordt de groep Wsw-medewerkers door natuurlijke uitstroom jaarlijks kleiner. Nog werkende Wsw-medewerkers behouden hun rechten.

Beschut werk
Het domein Werk in Opdracht (WIO) binnen Den Haag Werkt beschikt over een goede infrastructuur om beschutte werkplekken te bieden aan inwoners die dat nodig hebben: mensen met een Wsw-indicatie of mensen met een indicatie beschut werk onder de Participatiewet. Wie een beschutte werkplek nodig heeft en daar volgens het UWV voor in aanmerking komt, kan in Den Haag rekenen op een werkplek bij Den Haag Werkt met een dienstverband bij de gemeente.

Cijfers
Op 30 april 2021 waren 1.449 Wsw-medewerkers werkzaam bij de gemeente. Daarnaast  zijn 63 Wsw-medewerkers begeleid aan het werk bij reguliere werkgevers. Werkgevers ontvangen in dit geval subsidie voor de begeleiding. Over 2022 wordt een natuurlijke uitstroom (voornamelijk door pensionering) van circa 90 fte medewerkers verwacht. Op 30 april werkten 298 mensen met een indicatie voor beschut werk (in het kader van de Participatiewet) bij de gemeente. Den Haag heeft de wettelijke verplichting om in 2022 naar verwachting het equivalent van 263 beschutte werkplekken van 31 uur te realiseren. De gemeente voldoet op dit moment ruimschoots aan deze wettelijke verplichting.

In het coalitieakkoord is voor de collegeperiode tot en met 2022 geld vrijgemaakt om het structurele tekort op de sociale werkvoorziening te dekken. In 2022 wordt € 0,5 mln. beschikbaar gesteld om het verschil op te vangen tussen de rijksbijdrage en de kosten voor de sociale werkvoorziening. De jaarlijkse rijksbijdrage daalt namelijk door een efficiencykorting en de verwachte daling in Wsw-medewerkers per jaar. De daadwerkelijke uitstroom van Wsw-medewerkers kan daarvan afwijken.

Sociaal werkgeverschap
Gemeente Den Haag vervult als grote werkgever in de stad een voorbeeldrol om mensen met een arbeidsbeperking geschikt en volwaardig werk te bieden. Dat doen wij met banen bij schoonmaakwerk op het stadhuis, met groenwerkzaamheden in de stad, banen bij de buurtserviceteams en met het bieden van beschut werk voor de groep die meer begeleiding nodig heeft. De komende jaren krimpt zoals gezegd het aantal Wsw-medewerkers dat bij ons werkt door pensionering. Wij zetten ons in om deze bestaande werkgelegenheid te behouden. Dat betekent dat Wsw-medewerkers die uitstromen structureel worden vervangen door de instroom van medewerkers Banenafspraak. We hebben voor de komende 3 jaar geld vrijgemaakt voor 40 extra banen.

2. Inkomen
Cluster 2 Inkomen

Meerjarige ontwikkelingen bijstand

De gevolgen van de coronacrisis op het bijstandsvolume zijn nog onzeker. Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht in zijn meest recente raming (Centraal Economisch Plan maart 2021) dat de bijstand in 2022 landelijk toeneemt van 401.000 personen in 2021 naar 415.000 personen in 2022. Dit is een stijging van 3,5%. De algemene werkloosheid zal in 2022 oplopen tot 4,7%. De uiteindelijke cijfers zijn afhankelijk van het verloop van de coronacrisis, de economische steunmaatregelen, waaronder de Tozo en internationale ontwikkelingen. Meer helderheid ontstaat in oktober als het definitieve budget 2021 en het voorlopige budget 2022 bekend zijn. De begroting zal daarom pas op basis van de 2021 gerealiseerde groei en bekendgemaakte budgetten in 2021 worden aangepast.

Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)

De Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) is een van de maatregelen van het kabinet om ondernemers te ondersteunen tijdens de coronacrisis. De regeling is voor zelfstandig ondernemers, waaronder zzp’ers en voorziet in een aanvullende uitkering voor levensonderhoud als het inkomen door de coronacrisis tot onder het sociaal minimum daalt. Daarnaast biedt de regeling een lening voor bedrijfskapitaal om liquiditeitsproblemen als gevolg van de coronacrisis op te vangen. De regeling is inmiddels 3 keer verlengd. Tozo 4 loopt van 1 april tot 1 juli 2021. Door het Rijk is een vierde verlenging aangekondigd, Tozo 5, met een looptijd van 1 juli tot 1 oktober 2021. De Tozo kan worden aangevraagd in de vorm van een aanvullende uitkering voor levensonderhoud en/of een lening voor bedrijfskapitaal (maximaal € 10.157 totaal gedurende de looptijd van de regeling).

Vanaf 1 januari 2021 kunnen ondernemers, vooruitlopend op de verwachte afbouw van de ondersteuningsmaatregelen, gebruik maken van het aanbod gericht op heroriëntatie binnen de Tozo. Als onderdeel hiervan kunnen zij persoonlijke hulp krijgen in de vorm van coaching, advies en bij- of omscholing om zich te heroriënteren op ander werk, als zelfstandig ondernemer of als werknemer in loondienst. De dienstverlening is ook gericht op de-escalatie, in het geval van problematische schulden.

Naar verwachting zal na afbouw van de ondersteuningsmaatregel Tozo een toenemende vraag ontstaan van ondernemers op een BBZ-krediet. Op dit moment loopt een onderzoek onder de huidige Tozo aanvragers om meer zicht te krijgen hierop. Vooruitlopend op de verwachte toename van de vraag is de capaciteit om aanvragen te kunnen verwerken verhoogd door het aantrekken van extra medewerkers

Verdeelmodel bijstand en macrobudget

Op 18 mei 2021 heeft zitting van de CRvB plaatsgevonden over onze beroepszaak inzake het bijstandsbudget 2015. De CRvB vond dat de gemeente Den Haag en het Rijk vooralsnog eerst zelf het gesprek moesten voeren om in ieder geval voor de jaren 2015 en 2016 tot een oplossing te komen voordat de CRvB over deze jaren een uitspraak zou doen. Over 2015 en 2016 is in 2021 een schikking getroffen van € 22 mln.

Meer gemeenten ervaren nadeel van de onverklaarbare uitkomsten van het verdeelmodel van het Rijk met betrekking tot het bijstandsbudget. Daarom worden, in samenwerking met Divosa en de VNG, gesprekken gevoerd met het Rijk met als doel om o.a. het eigen risico voor gemeenten bij tekorten te beperken en de sterke budgetfluctuaties door het verdeelmodel te voorkomen.

Eind september 2021 zal het Rijk het voorlopig macrobudget 2022 bekendmaken. Bij de vaststelling van het budget houdt het Rijk rekening met de conjuncturele ontwikkelingen en de effecten van de coronacrisis.

Fraude en handhaving
Handhaving is naast de opsporing van fraude ook een middel om de spontane bereidheid  te bevorderen van burgers, die een beroep doen op voorzieningen, om de bijbehorende verplichtingen na te komen. Zo kan financieel nadeel worden voorkomen, voor zowel de samenleving als voor het individu. In 2019 is besloten om via een intensiveringsslag (RIS 301576) meer vorm te geven aan preventie en de handhaving in het algemeen te verbeteren. De commissie Samenleving is in 2020 over de voortgang van deze intensiveringsslag geïnformeerd (RIS 307014). In 2021 is deze intensiveringsslag voortgezet, zij het op een kleinere schaal vanwege de met de Corona-crisis samenhangende beperkingen.  
In 2022 blijft het accent liggen op het voorkomen van fraude. Daarvoor zal gebruik worden gemaakt van gedragswetensschappelijke inzichten. Verder is er in 2022 aandacht voor het versterken en verbinden van de handhavingsketen. We gaan door met de deskundigheidsbevordering van medewerkers.

3.Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid
Cluster 3a Gemeentelijk minimabeleid

Armoedebeleid

Inwoners moeten volwaardig kunnen meedoen in de samenleving en zichzelf maximaal kunnen ontplooien. Het armoedebeleid van de gemeente zorgt ook in 2022 dat de bestaanszekerheid gewaarborgd is, dat er oog is voor de individuele behoeften en dat perspectief op de lange termijn is. Hierbij is het belangrijk dat armoederegelingen toegankelijk en bereikbaar zijn. Ook is samenwerking met het maatschappelijk middenveld en de input van minima zelf belangrijk. Specifieke aandacht is er voor werkende armen om hen te wijzen op de ondersteuningsmogelijkheden. De Helpdesk Geldzaken biedt in de wijken, dicht bij de inwoners, op een laagdrempelige manier ondersteuning bij financiële vragen.

Corona
De maatschappelijke en economische impact van corona is lastig te voorspellen. De verwachting is dat de komende jaren meer Haagse inwoners te maken krijgen met financiële problemen en een beroep doen op de gemeentelijke dienstverlening.  Door dicht bij de inwoners ondersteuning te bieden, op een laagdrempelige manier het aanvraagproces in te richten en extra in te zetten op de doelgroepen die het zwaar hebben, zorgen we ervoor dat de bestaanszekerheid van alle inwoners gewaarborgd is.

Ooievaarspas

De Ooievaarspas activeert Haagse minima om deel te nemen aan activiteiten op het gebied van sport, cultuur en recreatie om zo sociale uitsluiting te voorkomen. De afgelopen 2 jaar hebben veel activiteiten  stilgelegen door corona. De verwachting is dat in 2022 een inhaalslag wordt gemaakt nu veel activiteiten zijn opgestart en (grote) evenementen weer worden georganiseerd. De Ooievaarspas blijft actief bij deze activiteiten en kijkt hoe minima nog beter bereikt kunnen worden. Er is extra aandacht voor de groep werkende armen (o.a. ondernemers en ZZP’ers). Ook gaan we zorgen dat de Ooievaarspas, ook in relatie met andere regelingen, op een klantvriendelijkere manier kan worden aangevraagd.

Gelijke kansen voor kinderen uit minimagezinnen

Het realiseren van gelijke kansen en het bieden van maximale zelfontplooiing bij kinderen is belangrijk. Intergenerationele armoede moet worden doorbroken. Den Haag heeft om die reden een uitgebreid kindpakket. Via de Ooievaarspas kunnen kinderen o.a. gratis lid worden van een sport- of cultuurvereniging. Via de Stichting Leergeld worden voorzieningen als een schoolspullenpas, winterkledingpas, leer- en communicatiemiddelen en andere voorzieningen aangeboden. Via de Raad van Kinderen wordt door kinderen zelf meegedacht over dit kindpakket. Samen met partners in de stad kijken we naar doorbraakmogelijkheden om intergenerationele armoede verder aan te pakken. Dit doen wij niet alleen om op de korte termijn te verzachten, maar ook om op de midden lange termijn te versterken en op de lange termijn voor een daadwerkelijke verandering te zorgen.

Bijzondere bijstand

Op basis van de Participatiewet kunnen Haagse inwoners die worden geconfronteerd met onvoorziene, bijzondere kosten een beroep doen op individuele bijzondere bijstand. Met deze vorm van bijstand leveren we maatwerk. Er wordt altijd gekeken naar de persoonlijke situatie en waar nodig stemmen we af met andere hulp- en dienstverleners. Voor inwoners met een langdurig laag inkomen is er een individuele inkomenstoeslag.

Maatwerkbudget

Het kan voorkomen dat er geen adequate oplossing te vinden is in de beschikbare voorzieningen. Daarom werken we met een maatwerkbudget. Het maatwerkbudget neemt kleine drempels weg in bijvoorbeeld een werk-, zorg- of schuldentraject en daarmee worden grote individuele problemen voorkomen. Deze dienstverlening is bedoeld als aanvulling, dus niet om andere vormen van ondersteuning te vervangen. Oftewel: we vullen generieke gemeentelijke voorzieningen aan met individueel maatwerk. Sinds 2021 is het maatwerkbudget structureel onderdeel van de gemeentelijke dienstverlening en wordt deze continu doorontwikkeld.

Collectieve ziektekostenverzekering

De gemeente biedt vanuit de Participatiewet ook voor de periode 2022-2025 een collectieve ziektekostenverzekering van VGZ voor Hagenaars met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum. Per 1 januari 2021 is een nieuwe overeenkomst van kracht omdat de vorige overeenkomsten met VGZ en Menzis zijn aflopen. De nieuwe overeenkomst is exclusief met VGZ afgesloten. De gemeente wil meer minima bereiken gedurende deze overeenkomst.

De collectieve zorgverzekering kent 2 verschillende zorgpakketten, naar verschil in zorgbehoefte:

1. Het aanvullende pakket

Afnemers van het aanvullende pakket ontvangen een inkomensafhankelijke tegemoetkoming op de premie. Naast een uitgebreide aanvullende dekking zijn ook het eigen risico en de eigen bijdragen meeverzekerd. Hierdoor komen de verzekerde inwoners met een laag inkomen niet voor onverwachte zorguitgaven te staan en worden zorgschulden voorkomen.

2) Het Compact Pakket
Dit is een pakket voor minima die minder behoefte hebben aan zorg. Binnen dit pakket zijn eigen risico en eigen bijdragen niet meeverzekerd en is er geen bijdrage vanuit de gemeente. Dit pakket heeft een lagere premie dan het aanvullende pakket. Meerwaarde van dit pakket is een dekking voor zaken als fysiotherapie, mondzorg en brillen en een eigen budget voor cursussen om gezond te blijven.

Social return
De gemeente en VGZ werken intensief samen aan gezondheidspreventie en het bevorderen van bestaanszekerheid voor minima. Dit gebeurt vanuit de SROI (social return on investment)-gelden.

Chronisch zieken en ouderen
Chronisch zieken en gehandicapten met een zorgindicatie en een inkomen tot maximaal 150% van het sociaal minimum krijgen jaarlijks een tegemoetkoming voor medische meerkosten. Meerkosten vallen buiten de verzekering en bestaan bijvoorbeeld uit zaken als extra energiekosten en lidmaatschap van een patiëntenvereniging.

Voor ouderen met een minimuminkomen biedt de Ooievaarspas veel mogelijkheden. Zo is er een pedicureregeling, een maaltijdvoorziening en gratis openbaar vervoer via de HTM-personenvervoer.

Aanpak voorkomen uithuiszettingen

Een multidisciplinair team (MDT) zorgt dat uithuiszettingen vanwege huurschuld worden voorkomen. Het  team biedt ook hulp bij het op orde brengen van de financiën en bij problemen op andere leefgebieden. Met woningcorporaties Staedion, Vestia en Haagwonen is afgesproken dat alle huurders die gedagvaard worden voor een ontruiming bij de gemeente worden aangemeld.

Wat doet het team?
Het MDT bemiddelt tussen klant en corporatie en stelt alles in het werk om een huisuitzetting te voorkomen. Dankzij de bemiddeling wordt 95% van de uitruimingen voorkomen. De oorzaak van het overige 5% van de ontruimingen kan variëren; zo kan er sprake zijn van (extreme) woonoverlast en/of criminele activiteiten of kan er sprake zijn van huurders die medewerking aan een betalingsregeling en/of een aanbod van een goedkopere woning of voor schuldhulpverlening weigeren. Overigens kan in het geval van geen medewerking ook sprake zijn van woningen die al langere tijd niet bewoond waren. Als gevolg van de in 2021 gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) en de meldingen bronheffing via het CAK (mensen met meer dan zes maanden achterstand zorgpremie), hebben we een uitbreiding gezien van het aantal signalen.

In de loop van 2021 evalueren we de voortgang en de gevolgen van de intensivering van de aanpak en kijken we of er aanpassingen nodig zijn voor 2022. Met betrekking tot particuliere verhuurders worden in 2021 nieuwe afspraken gemaakt zodat, naast curatieve meldingen, meer preventieve meldingen worden gedaan. De in 2021 aangescherpte afspraken met betrekking tot preventief melden worden in 2022 geëvalueerd en zo nodig aangepast.

Corona
In het kader van de corona uitbraak riep het college op 22 maart 2020 corporaties en particuliere verhuurders op om niemand te ontruimen en geen incassokosten in rekening te brengen gedurende de coronacrisis. Daarnaast zijn er in maart afspraken gemaakt tussen het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de verhuurdersorganisaties, brancheverenigingen en de VNG om huisuitzettingen als gevolg van betalingsachterstanden te voorkomen. Deze afspraken zijn hernieuwd in oktober 2020 en in maart 2021. Aan deze afspraken zijn er ook een aantal uitzonderingen verbonden. Zo zorgen verhuurders voor het voorkomen van huisuitzettingen door huurachterstanden, tenzij:  

• Verhuurders niet in contact kunnen komen met huurders, huurders medewerking aan een betalingsregeling en/of een aanbod van een goedkopere woning of voor schuldhulpverlening weigeren
• Er sprake is van (extreme) woonoverlast en/of criminele activiteiten
• Er sprake is van een huurachterstand die zo problematisch is dat er geen perspectief is, ondanks ingezet instrumentarium in de vorm van maatwerk van de verhuurder of van schuldhulpverlening.

Bijzondere hulpverlening: huisvesting

De afgelopen jaren hebben we te maken gehad met een sterk toenemend aantal dak- en thuislozen in Nederland, zo ook in Den Haag. Deze groei betreft naast alleenstaanden ook een groeiende groep (dreigend) dakloze gezinnen. Wij willen niet dat gezinnen met kinderen op straat komen te staan. In veel gevallen kan huisuitzetting worden voorkomen (door middel van de aanpak voorkomen uithuiszettingen) of is een andere oplossing mogelijk. Als er geen oplossing wordt gevonden kunnen deze gezinnen door De Stichting Noodopvang Haaglanden worden opgevangen. Het streven is om de gezinnen zo spoedig mogelijk te laten doorstromen naar permanente zelfstandige huisvesting. Er is capaciteit voor 100 tot 120 gezinnen. Op basis van voorgaande jaren zou deze beschikbare capaciteit voor 2022 voldoende moeten zijn. In voorkomende gevallen kunnen ook gezinnen vanuit de regio of gezinnen uit Den Haag en/of de regio die extra ondersteuning nodig hebben vanuit de WMO gebruik maken van onze capaciteit. Hierover zijn goede afspraken gemaakt. Zo werken we gezamenlijk aan de opgave maatschappelijke opvang.

Verhuisbox
Naast de integrale aanpak van voorkoming dakloosheid door verhogen van het woningaanbod en voorkoming huisuitzettingen, zet Den Haag de Verhuisbox intensiever in door meer gezinnen en jongeren die dakloos zijn of dakloos dreigen te worden en willen verhuizen naar elders in het land, financieel te ondersteunen: de VerhuisboxPlus. We zijn ons ervan bewust dat de VerhuisboxPlus niet de oplossing is voor de daklozenproblematiek of de woningnood. De Verhuisbox is een stukje van de oplossing: elders in het land is in bepaalde regio’s wel woonruimte beschikbaar of ziet een persoon meer kansen voor het opbouwen van een bestaan. Deze woonplekken kunnen voor individuele mensen een uitkomst zijn: het biedt hen toekomstperspectief en nieuwe kansen. De individuele wens van de mensen zelf staat voorop. Na evaluatie van dit project in 2021 kijken we of en hoe we de VerhuisboxPlus in 2022 kunnen inzetten.

Kinderopvang

4% regeling

Den Haag kent een 4%-regeling  voor de bijstandsgerechtigde ouder die deelneemt aan een traject naar werk en daardoor kinderopvang nodig heeft. De ouder ontvangt van de belastingdienst een inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag. De Wet kinderopvang maakt een daarop aanvullende gemeentelijke tegemoetkoming mogelijk in Den Haag, net als in de andere G4-steden. Dit is vastgesteld op 4% van de totale kinderopvangrekening. Doel van de 4%-regeling is het zoveel mogelijk verlagen van de drempel om deel te nemen aan een re-integratietraject.

Sociaal-medische regeling
Daarnaast is er een regeling tegemoetkoming kosten kinderopvang voor ouders die als gevolg van een sociaal-medische situatie geen of beperkt recht hebben op kinderopvangtoeslag, omdat zij niet behoren tot de gedefinieerde doelgroepen. Deze regeling is een noodvoorziening en bedoeld als een tijdelijke ondersteuning voor ouders die, al dan niet spontaan, in een sociaal-medische crisissituatie terecht zijn gekomen en waarbij de ontwikkeling van het kind in het geding is komen te staan. SMI wordt dan als overbrugging ingezet om te komen tot stabilisatie van de situatie of voor het vinden van een structurele oplossing. Voorwaarde is dat de ouder deelneemt aan een medisch traject wegens ernstige lichamelijke, psychische of sociale beperkingen, waardoor opvang van het kind of de kinderen noodzakelijk is en/of wanneer kinderopvang in het belang is van een goede en gezonde ontwikkeling van het kind of kinderen als gevolg van de thuissituatie.

Cluster 3b Gemeentelijk schuldenbeleid

Preventie bij schulden

De gemeente wil voorkomen dat mensen in de schulden terecht komen. Dit vloeit voort uit de gemeentelijke ambitie om Den Haag schulden(zorg)vrij te maken. De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) helpt hierbij. De gemeente is verplicht om in een vroeg stadium te reageren op signalen van betalingsachterstanden. Daarom zetten wij in op preventie en vroegsignalering. Wij hebben gekozen voor een mix van maatregelen en samenwerking zodat inwoners financieel vaardig worden en tijdig ondersteuning weten te vinden.

Schuldhulproute
Den Haag is aangesloten bij de Nederlandse Schuldhulproute. Door deze samenwerking kunnen inwoners laagdrempelig en snel inzicht krijgen in hun financiële situatie via een eenvoudige online test en komen ze uit bij passende hulp.

Helpdesk Geldzaken
In het steeds groter groeiende netwerk van de Helpdesk Geldzaken en financieel trainers wordt nauw samengewerkt in de wijken met buurthuizen, gezondheidscentra en maatschappelijke organisaties. Daarmee bieden we laagdrempelige directe financiële dienstverlening, voorlichting en workshops over geldzaken. Door middel van vroegsignalering komen we snel na het ontstaan van betalingsachterstanden bij vaste lastenleveranciers in contact met mensen om hen een passend hulpaanbod te doen. in 2022 wordt samen met SchuldZero070 gewerkt aan preventie van schulden in het onderwijs. Ook start een online campagne voor jongeren. Er komt een sociale kaart ontwikkeld voor jongeren zodat zij altijd de juiste organisaties of professionals kunnen vinden.

Vroegsignalering

De gemeente kan snel hulp bieden voordat schulden problematisch worden. Om er op tijd bij te zijn, krijgen wij al vroeg meldingen over betalingsachterstanden, bijvoorbeeld van woningcorporaties. In het eerste kwartaal 2021  heeft de gemeente 5.882 meldingen ontvangen. De verwachting is dat dit oploopt tot 5.000 meldingen per maand op het moment dat alle partijen rondom vaste lasten meldingen doorgeven. samen met zorgverzekeraars benaderen we actief Hagenaars die achterstanden hebben bij het betalen van hun zorgpremie. We bieden aan hen uit het boeteregime te halen waar de betalingsachterstanden toe hebben geleid.

De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) is ten behoeve van de uitwisseling van persoonsgegevens met op 1 januari 2021 gewijzigd. Hierdoor zijn gemeenten verplicht om in een vroeg stadium op alle signalen van woningcorporaties, zorgverzekeraars en nutsbedrijven in te gaan. Het systeem van vroegsignalering zal de komende jaren verder uitbreiden. Vroegsignalering helpt ook Hagenaars die getroffen zijn door de coronacrisis als zij in de schulden dreigen te komen.

Curatieve schuldhulpverlening

Mensen die toch problematische schulden krijgen, helpt de gemeente op korte termijn om schuldenzorgenvrij te worden. Hierbij heeft een saneringskrediet de voorkeur boven een schuldbemiddeling. Dat biedt sneller schuldenrust. We gaan met de klantreismethodiek uit van de behoeften en mogelijkheden van de hulpvrager en bieden een vast aanspreekpunt. Door middel van budgetondersteuning en trainingen leren mensen hun huishoudboekje weer op orde te krijgen en te houden.

Cijfers
De extra middelen uit het coalitie-akkoord voor schuldhulpverlening zorgen ervoor dat we 2.000 inwoners met schulden via de klantreismethodiek kunnen begeleiden naar een schuldenzorgenvrij bestaan. Aanvullend hierop regelen we voor de gedupeerden van de kinderopvangtoeslagaffaire dat zij, indien hier aanleiding toe bestaat, geholpen worden met hun schulden. Zowel publiek als privaat.

Schuldenknooppunt
De verwachting is dat door de impact van corona ook de vraag naar curatieve schuldhulpverlening toeneemt. Daarom willen we schulden sneller afhandelen door het digitaliseren en automatiseren van administratieve processen. Met de meest voorkomende schuldeisers maken we afspraken via collectief schuldregelen, wat de onderhandelingen bespoedigt. Zo krijgt iemand eerder duidelijkheid en is er meer ruimte voor begeleiding en coaching. De schuldhulpverlening gaat sneller nu we als gemeente aansluiten op het landelijke schuldenknooppunt. Via het schuldknooppunt kan de gemeente laagdrempelig gegevens met schuldeisers uitwisselen.

Buddy app
In 2022 gaat Den Haag door met de ontwikkeling van de buddy app een internetbankierenapp om te helpen bij financiële administratie. Ook werkt Den Haag mee aan de pilot de Rode knop, waarbij technologie is ontwikkeld om tot een adempauze te komen aan het begin van het schuldhulptraject.
Voor doelgroepen die extra aandacht verdienen binnen de schuldhulpverlening zoals jongeren, ondernemers en dak/thuislozen bieden we een schuldaanpak die goed aansluit op de mogelijkheden en beperkingen. Daarbij staat altijd, zoals bij het Jongeren Perspectief Fonds, de ontwikkeling en het perspectief centraal in onze aanpak.

Samenwerking met maatschappelijke partners

Het armoede- en schuldhulpverleningsbeleid is niet alleen een zaak van de gemeente. Samen met onze vele maatschappelijke partners werken wij aan een schuldenzorgenvrij Den Haag. Zo werken wij samen met de Alliantie Financiële Ondersteuning. Deze alliantie bestaat uit verschillende vrijwilligersorganisaties en het domein financiële hulpverlening van de gemeente. Daar waar nodig bieden wij ondersteuning aan vrijwilligersorganisaties. Dit doen wij bijvoorbeeld in de vorm van trainingen en opleidingen, maar ook in de vorm van subsidieverstrekking. In 2021 is in kaart gebracht hoe het aanbod van de verschillende organisaties eruitziet en waar mogelijke verbeteringen doorgevoerd kunnen worden. Het doel hiervan is de onderlinge samenwerking te bevorderen en het overzicht te behouden.   

Schuldenlab070

Voor een schuldenzorgenvrij Den Haag is iedereen nodig. Daarom bestaat Schuldenlab070 uit een netwerk van 27 publiek en private partners. Een van de partners is de gemeente Den Haag, waar Schuldenlab070 als buitenboordmotor fungeert. Wij ontwikkelen nieuwe aanpakken in onze innovatie-, leer- en ontwikkelomgeving. Er lopen in 2022 verschillende initiatieven over thema’s als ‘jeugd en schulden’ het digitaliseren van de financiële hulpverlening.

Methodieken die bewezen effect hebben, worden in 2022 waar mogelijk structureel voortgezet, zoals het Jongeren Perspectief Fonds, Collectief Schuldregelen en Sociaal Hospitaal. Ook houden we landelijke initiatieven goed in de gaten en sluiten we waar mogelijk hierbij aan. Voor 2022 zullen we vooral daar de innovatiekracht inzetten, waar de kans op impactvolle systeemdoorbraken het grootst is.

Schuldenrechter
Als gemeente werken we in de pilot Schuldenrechter samen met de rechtbank om mensen met problematische schulden zo goed mogelijk te helpen. Het doel van de pilot is om het schuldhulpverleningstraject daar waar mogelijk te vereenvoudigen en te versterken. Onderdeel van de pilot is de invoering van een nieuwe functie binnen de rechtspraak: de  schuldenfunctionaris. Deze functionaris informeert mensen met problematische schulden over de mogelijkheden van schuldhulpverlening en verwijst hen door naar gemeente Den Haag. De gemeente start vervolgens met het hulpverleningstraject.

Adviesrecht
Binnen de pilot kijken we naar het zo effectief mogelijk inzetten van wettelijke instrumenten (bijvoorbeeld de toepassing van het dwangakkoord) en het werken aan verlaging van de drempel naar het wettelijke traject. De aanvraagprocedure is hierdoor sterk versimpeld wat drempelverlagend heeft gewerkt.
Daarnaast wordt zoveel mogelijk ervaring opgedaan met het adviesrecht. Binnen dit adviesrecht beoordeelt de gemeente of het uitgesproken schuldenbewind de meest passende vorm van financiële ondersteuning is.  De rechtbank maakt vervolgens de overweging om dit advies wel of niet over te nemen.

Dit adviesrecht is aanleiding geweest om in 2020 de contacten met diverse bewindvoerders te intensiveren. Begin 2021 is de intentie uitgesproken om tot een samenwerkingsconvenant te komen tussen gemeente en bewindvoerders. Begin 2022 willen we van start met een pilotgroep aan bewindvoerders en een conceptconvenant. Het convenant wordt gedurende de looptijd van de pilot aangescherpt en uitgebreid mocht hiertoe aanleiding zijn. De pilot loopt tot 2025 en zal tussentijds worden geëvalueerd.  

Dienstverlening aan zelfstandigen
In 2021 zijn we specifiek gestart met het onder de aandacht brengen van dienstverlening aan zelfstandigen. Hier gaan we in 2022 mee door. Om de bestaanszekerheid voor alle Haagse inwoners te garanderen is de gemeentelijke dienstverlening (schuldhulpverlening, armoederegelingen, financieel en juridische ondersteuning etc.) ook voor zelfstandigen beschikbaar. Via de Heroriëntatie Tozo hebben we onderzocht waar ondernemers behoefte aan hebben. De focus ligt bij het versterken en voortzetten van het ondernemerschap. Deze input heeft bijgedragen aan het verbeteren van de ondersteuning die wij bieden aan ondernemers.  Een integrale aanpak binnen de gemeentelijke organisatie, in samenwerking met partijen in de stad, zorgt voor een beter bereik, betere ondersteuning en een gerichtere aanpak voor deze groep inwoners.

Helpdesk Geldzaken

In steeds meer stadsdelen is de Helpdesk Geldzaken actief. Hier krijgen mensen laagdrempelig individueel advies en hulp. De gemeente wil in 2022 minstens 5.000mensen op de Helpdesk Geldzaken spreken. Er wordt nauw samengewerkt met vele partners in de wijken, die (beginnende) financiële problemen signaleren. In de stadsdelen werken veel aanbieders met ondersteuning op financiële vragen. Door samen te werken, is het mogelijk om meer mensen beter te helpen (meer meldingen én sneller het juiste aanbod).

Geldzaken070
Het centraal aanmeldpunt Geldzaken070 draagt bij aan een betere samenhang en samenwerking tussen begeleidende partijen en organisaties die al in een vroeg stadium schulden-gerelateerd contact hebben met inwoners. Hierdoor kunnen er meer mensen eerder en beter geholpen worden. De begeleidende partijen hebben zich geformeerd in de Alliantie Financiële Ondersteuning Den Haag, waarin de samenwerking en expertise wordt versterkt. De gemeente steunt ook werkgevers die problemen ervaren met de schulden van hun medewerkers, bijvoorbeeld met workshops. Tijdens deze workshops wordt o.a. ingegaan op de risico's van schulden bij werknemers en het herkennen daarvan.

Sociale kredietverlening en het Pandhuis

De Gemeentelijke Kredietbank (GKB) helpt bewoners die elders geen krediet kunnen krijgen vanwege hun leeftijd, inkomen of een beschadigd kredietverleden. Zij kunnen een sociaal krediet krijgen voor noodzakelijke vervangingsuitgaven of voor het inlossen van betalingsachterstanden, waardoor het opbouwen van problematische schulden kan worden afgewend. Daarnaast is de GKB een instrument in de preventieve schuldhulp. Aan de ene kant herfinancieren we zo meerdere kleinere schulden zodat rust en overzicht ontstaat. Aan de andere kant wordt krediet verstrekt voor noodzakelijke uitgaven in een huishouden. Daarbij kijken we naar de hele schuldensituatie in een huishouden en verwijzen we zo nodig door naar curatieve schuldhulp.  

Voor Hagenaars met een eigen woning is er ondersteuning in de vorm van hypotheek en advies. Ze kunnen hier een beroep op doen als de woning onbetaalbaar dreigt te worden of voor onderhoud of verduurzaming van de woning. Ook het Haagse Pandhuis speelt een belangrijke rol om problematische schulden zo vroeg mogelijk in beeld te krijgen.

In 2022 kijkt de gemeente naar de ontwikkelingen in de kredietbehoefte van Haagse inwoners. Waar nodig wordt het aanbod van kredieten hierop aangepast. Er is extra aandacht voor inwoners die inkomen genereren uit een eigen onderneming of werkzaam zijn als ZZP’er met een kredietbehoefte in de privésfeer.

Advies, Informatie en sociaal-juridische diensten

Elk jaar behandelen de sociaal raadslieden van de gemeente ruim 16.000 hulpvragen. Deze vragen van inwoners gaan voornamelijk over wonen, financiën, werk, sociale zekerheid en zorg. Hierbij hoort ook het begeleiden van ex-gedetineerden bij hun terugkeer in de samenleving. Er zijn ongeveer 1.800 Haagse bewoners gedetineerd, waarvan er jaarlijks 800 begeleid worden in de laatste fase van hun detentie. Dit ter voorbereiding op hun terugkeer naar de maatschappij.

Toeslagaffaire
De sociaal raadslieden zetten hun kennis en expertise in bij de hersteloperatie voor de gedupeerden van de kinderopvangtoeslagaffaire. Als Hagenaars door de belastingdienst als gedupeerde worden erkend, dan kunnen ze rekenen op dienstverlening met extra inzet. Aan de hand van de doorbraakmethode en met het instellen van een doorbaak-commissie ondersteunen we hen. Met een maatwerkbudget kunnen oplossingen worden gezocht die niet binnen de reguliere dienstverlening vallen. Hagenaars die niet als gedupeerde worden aangemerkt door de belastingdienst kunnen uiteraard gebruik maken van reguliere dienstverlening van o.a. de Helpdesk Geldzaken en de sociaal raadslieden.

Verbonden partijen
Er is één partij binnen dit programma waarin de gemeente Den Haag een bestuurlijk en financieel belang heeft: Wigo4it.  Dit is een coöperatie die in dienst van en samen met de G4 de ontwikkeling en het beheer van de ICT-oplossingen voor Werk en Inkomen realiseert. Aangezien de G4 besloten hebben om vanaf 2023 per gemeente zelfstandig in hun systemen voor Werk te gaan voorzien ligt de ontwikkeling vooral op de verdere ontwikkeling van de Inkomensvoorziening. Daarbij ondergaat de samenwerking met Wigo4it een transitie gericht op het verzakelijken van de relatie met als doel om verbeterde en marktconforme dienstverlening te gaan leveren.