Werk en inkomen

Beoogd maatschappelijk effect: wat willen we bereiken?

 
Inleiding
Een nieuwe begroting is een moment om vooruit te kijken. Echter, het bijzondere jaar dat achter ons ligt, is daar onlosmakelijk mee verbonden. Het afgelopen jaar heeft voor een belangrijk deel in het teken gestaan van de gevolgen van de coronacrisis. Daarnaast liep - weliswaar soms in aangepaste vorm - de reguliere dienstverlening door. Nu de afbouw van deze crisismaatregelen, zoals TOZO en TONK en vanuit het UWV de NOW regeling, door de rijksoverheid aanstaande is (huidige einddatum is 1 oktober), breekt een nieuwe fase aan. Deze begroting ziet op die nieuwe fase.

Enerzijds zijn de voortekenen goed. Het CPB stelde eerder al zijn verwachtingen in positieve zin bij, en de economie komt weer op gang. Anderzijds weten we dat veel van de gevolgen van de coronacrisis met succes door de extra noodmaatregelen zijn gedempt, en moet worden afgewacht hoe de ontwikkelingen rond het virus er komende winter uit zullen zien. In Den Haag is hiervoor breed ingezet met het sociaal en economisch herstelplan, met daarin vanuit werk en inkomen aandacht voor werkzoekenden, jongeren, ondernemers en aandacht voor armoede en schulden.

Nu noodmaatregelen afgebouwd zullen gaan worden waarschuwt het SCP voor de crisis na de crisis. Uit hun analyses blijkt dat de sociale en gezondheidseffecten van een crisis als deze, lang doorwerken. Het verhoogt het risico op armoede en schulden, het effect op de werkloosheid is nog niet volledig te zien. En die risico’s zijn het grootst voor mensen met een uitkering en werkende armen. Het Rijk heeft voorzien dat het beroep op de gemeentelijke voorzieningen als gevolg van corona zal toenemen. Daarvoor heeft het Rijk middelen beschikbaar gesteld. Omdat de effecten van corona zich naar verwachting zullen uitstrekken over een langere periode is de reserve Armoede, Inkomen en Werk ingesteld. Hierdoor blijven de middelen beschikbaar om aan te wenden voor de effecten op de langere termijn.

De coronacrisis heeft veel van het domein Werk en inkomen gevraagd, en zal dat de komende tijd ongetwijfeld blijven doen. De aanpak die we daarvoor kiezen is in ontwikkeling. Er is breed behoefte aan een overheid die oog heeft voor de menselijke maat, de toeslagenaffaire en het maatschappelijke debat daarover laten dat klip en klaar zien. In Den Haag zijn we deze weg al eerder ingeslagen, met het werken volgens de Bedoeling. Die werkwijze ontwikkelen we door, met meer aandacht voor maatwerk, waar dat nodig is. Daarin werken we nauw samen met het domein zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid om vraagstukken integraal en adequaat op te kunnen pakken.

De ambities op het terrein van werk en inkomen blijven staan. De opgave die er ligt is groter en onverminderd urgent: in Den Haag kan iedereen meedoen, vormen een laag inkomen of schulden daarvoor geen belemmering en is bijstandsonafhankelijkheid het streven.

Kerndoelen van programma Werk en Inkomen

Dit programma gaat in de kern om het bieden van bestaanszekerheid aan alle Hagenaars. Dat valt uiteen in de volgende kerndoelen:

• In Den Haag kan iedereen meedoen aan de samenleving. Waar nodig ondersteunt de gemeente haar inwoners hierbij.
• De gemeente Den Haag biedt innovatieve aanpakken om mensen perspectief te bieden en om de uitstroom uit de bijstand een extra impuls te geven.
• Het armoede- en schuldenbeleid zorgt ervoor dat Hagenaars met een laag inkomen of schulden in staat worden gesteld om volwaardig mee te kunnen doen en zichzelf kunnen ontplooien. Een laag inkomen of schulden mag geen belemmering vormen om mee te doen op school, bij de sportvereniging of elders in de Haagse samenleving.

Werk en inkomen: wat is het?
Dit programma gaat over werk, inkomen en minima- en schuldenbeleid.

Werk gaat over alle instrumenten en middelen om Hagenaars die vallen onder de Participatiewet te helpen aan werk of school. In de gevallen waar werk niet mogelijk is, helpen wij mensen met andere vormen van participatie, zoals in de wet bedoeld.
Inkomen bevat de instrumenten en middelen om Hagenaars die vallen onder de Participatiewet rechtmatig te voorzien van een bijstandsuitkering of loonkostensubsidie.
Het minima- en schuldenbeleid helpt Hagenaars met een minimuminkomen om actief mee te doen in de samenleving. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar kinderen. De insteek is om schulden zoveel mogelijk te voorkomen of om deze snel en integraal op te lossen.

Speerpunten voor 2022

1. De gemeente begeleidt meer bijstandsgerechtigden naar school of werk, bij voorkeur naar een duurzame betaalde baan. Door post corona effecten is een extra inspanning noodzakelijk. In 2022 helpen we met een integrale en persoonlijke aanpak 3.100 mensen uit de bijstand. Dit doen we met aandacht voor zowel de snel bemiddelbare werkzoekenden als voor degenen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.
2. We bieden bijstandsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt perspectief waarbij het doel (uiteindelijk) betaald werk kan zijn, maar ook maatschappelijke participatie of persoonlijke ontwikkeling. Onze dienstverlening sluit aan bij de ontwikkelbehoefte van deze mensen.
3. Succesvolle en vernieuwende onderdelen van het Werkoffensief +500 worden geïntegreerd in de dienstverlening van Den Haag Werkt. Met het overhevelen van activiteiten naar Den Haag Werkt zet het programma zich voor de resterende duur vooral in op bestendigen van werkzame onderdelen en vernieuwende activiteiten.
4. De gemeente helpt zoveel mogelijk Haagse werkzoekenden aan het werk via social return. Dit houdt in dat we bij grote gemeentelijke (inkoop) opdrachten en subsidies de leveranciers verplichten minimaal 5% van het totaalbedrag te besteden aan het – direct of indirect - aan het werk helpen van werkzoekenden met een kwetsbare positie.
5. We bieden beschut werk aan personen die dat nodig hebben. Deze medewerkers kunnen rekenen op ondersteuning en begeleiding, met zorg en aandacht voor duurzame inzetbaarheid en vitaliteit.
6. Voor mensen die (nog) niet bij een werkgever aan de slag kunnen, bieden we binnen de sociale werkvoorziening (valt onder Werken in Opdracht, onderdeel van Den Haag Werkt) werk- en ontwikkelplekken in een beschermde omgeving. Zo bieden wij mensen de kans zich te ontwikkelen. Wanneer we voor onze kandidaten een passende werkomgeving bij een werkgever vinden, draagt de gemeente zorg voor daarbij passende begeleiding op de werkvloer.
7. In het streven naar een inclusieve arbeidsmarkt stimuleert de gemeente werkgevers om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Ook begeleiden we leerlingen van het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs naa r werk, uiteraard samen met scholen. Als werkgever zet de gemeente in op Inclusief werkgeverschap. De gemeente heeft een voorbeeldrol volgens de quotumregeling Wet banenafspraak.
8. Wie in Den Haag een bijstandsuitkering aanvraagt, kan rekenen op een toegankelijk aanvraagproces en tijdige afhandeling. We hanteren een intensievere aanpak om de rechtmatigheid van de bijstand te borgen en zetten in op fraudepreventie.
9. In 2022 verwachten we meer vraag naar armoedevoorzieningen door het aflopen van de steunmaatregelen. In 2022 is ons doel om tijdig te voldoen aan deze gestegen vraag.
10. Het armoedebeleid zorgt dat de bestaanszekerheid gewaarborgd is, er oog is voor individuele behoeften en perspectief op de lange termijn wordt geboden. Hierbij is het belangrijk dat armoederegelingen toegankelijk en bereikbaar zijn.
11. We onderhouden, samen met vaste lasten leveranciers en verhuurders, een systeem van vroegsignalering om te voorkomen dat achterstanden oplopen en problematische schulden worden.
12. We zorgen dat het schuldregelen snel en efficiënt gaat door collectief schuldregelen via het schuldenknooppunt, inzetten op saneringskredieten en andere technologische innovaties. Zo komt er meer ruimte voor coaching en begeleiding.
13. We betrekken maatschappelijke partners, bijvoorbeeld via Geldzaken070 en Schuldenlab070, bij het aanpakken van armoede en schulden. We versterken het maatschappelijk middenveld en de rol van vrijwilligers en ervaringsdeskundigen.
14. We geven uitvoering aan het nieuwe inburgeringsstelsel dat op 1 januari 2022 in werking treedt. De inzet is vormgegeven in de beleidsnota Nieuw in Den Haag en verder uitgewerkt in het Actieplan Nieuw in Den Haag.

Programma op hoofdlijnen

 
* In de begroting van 2021 is 68,34 mln. aan TOZO middelen opgenomen. Dit zijn incidentele lasten.

De totale lasten 2022 bedragen € 671,3 mln. (lasten € 659.7 mln. + dotatie reserve € 11,6 mln.). De dekking 2022 bedraagt € 671,3 mln. (baten € 423,2 mln. + onttrekking reserve € 30,7 mln. + saldo € 217,4 mln.)

Lasten
De lasten voor bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen (€ 459,4 mln.) omvatten 68% van de programmalasten.  Voor re-integratie- en participatievoorzieningen is er € 125,9 mln. (19%). Dit is inclusief de sociale werkvoorziening waarvoor € 52,3 mln. wordt ingezet. Daarnaast wordt voor het gemeentelijk minima- en schuldenbeleid € 85,9 mln. (13%) ingezet, waarvan € 61,3 mln. voor minimabeleid en € 24,5 mln. voor schuldenbeleid.

Baten
De baten die de gemeente Den Haag voor dit programma ontvangt, bestaan voor 62% (€ 413,9 mln.) uit de rijksbijdrage voor de bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen. De gemeente financiert daarnaast zelf 32% uit de algemene middelen (€ 217,4 mln.).